Kwestia opodatkowania pożyczek udzielanych przez spółki rozliczające się estońskim CIT na rzecz podmiotów powiązanych budzi wątpliwości interpretacyjne. Ostateczne stanowisko w tej sprawie może przesądzić o kształcie stosowania estońskiego CIT w praktyce.
Wątpliwości dotyczące pożyczek
Opodatkowanie pożyczek, które udzielane są przez spółki opodatkowane estońskim CIT na rzecz swoich podmiotów powiązanych budzą wiele wątpliwości. Z jednej strony za sprawą wyroku NSA z 9 października 2024 roku (sygn. II FSK 797/24) oraz wydawanych interpretacji indywidualnych niekorzystnych dla podatnika powinny być uznawane za ukryty zysk od całości kwoty pożyczki. Podzielone natomiast są Wojewódzkie Sądy Administracyjne, z których cześć stoi na stanowisku zgodnym z interpretacjami i wyrokiem NSA, pozostałe jednak uważają, że nie każda pożyczka powinna być uznawana za ukryty zysk. Stanowisko takie zaprezentował chociażby WSA we Wrocławiu w wyroku z 27 marca 2025 r (sygn. I SA/Wr 817/24)
Sprawa dotyczyła polskiej spółki zajmującej się produkcją mebli, korzystającej z opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek. Spółka rozważała możliwość udzielenia pożyczki na rzecz osoby prawnej, która jest jej podmiotem powiązanym. Przy czym pożyczki te miały być udzielone na cele biznesowe z zachowaniem rynkowych warunków transakcji. Wskazano przy tym jednocześnie, że pożyczka nie będzie przeznaczona na finansowanie wypłaty dywidendy, umorzenia czy zakupu udziałów lub innych czynności związanych z wypłatą zysku, których beneficjentami byliby udziałowcy/wspólnicy ich lub spółki, jak i również nie zostanie wydana na nabycie towarów/usług od innych podmiotów powiązanych. Zdaniem spółki w takiej sytuacji pożyczka nie będzie udzielona w związku z prawem do udziału w zysku spółki, dodatkowo spółka wskazała uzasadnienie gospodarcze udzielenia pożyczki. W związku z powyższym spółka powzięła w wątpliwość czy udzielona pożyczka stanowić będzie ukryty zysk w rozumieniu art. 28m ust 3 pkt 1 ustawy o CIT.
Czy pożyczka to ukryty zysk
Spółka stanęła na stanowisku, że pożyczka ta nie będzie stanowiła ukrytego zysku, ponieważ głównym celem jej udzielenia jest cel biznesowy. Każda z pożyczek będzie przeznaczona na bieżące potrzeby związane z działalnością gospodarczą, a nie wypłatę dywidend bądź innych świadczeń związanych z udziałem w zysku, co ma być dodatkowo zagwarantowane w umowie udzielenia pożyczki. Dlatego też zdaniem spółki nie powinna być ona klasyfikowana jako świadczenie związane z prawem do udziału w zysku i co za tym idzie nie będzie podlegała opodatkowaniu ryczałtem jako ukryty zysk.
Z takim stanowiskiem nie zgodził się organ interpretacyjny wskazując, że przepisy art. 28m ust. 1 pkt 2, art. 28m ust. 3 pkt 1 oraz art. 28m ust 4 pkt 3 ustawy o CIT mają na celu zapewnienie, że przedmiotem opodatkowania w systemie ryczałtu jest efektywna dystrybucja zysku ze spółki kapitałowej do jej udziałowca/wspólnika, przy czym w żadnym wypadku nie powinny być ograniczane wyłącznie do opodatkowania dywidend, ale również do innych form dystrybucji. Organ powołując się na Przewodnik Ministra Finansów do ryczałtu spółek stwierdził, że pożyczka powinna być uznawana za dochód z tytułu ukrytych zysków i podlegać opodatkowaniu. Zdaniem organu bez znaczenia w zakresie uznania pożyczki za dochód z tytułu ukrytych zysków pozostawał również fakt tego, na co pożyczka została udzielona oraz czy zostały udzielone na warunkach rynkowych.
Opodatkowanie ukrytych zysków
WSA we Wrocławiu nie zgodził się jednak z argumentacją przedstawioną przez organ. Wskazał przede wszystkim na pominięcie przez organ korzystnych dla spółki stwierdzeń zawartych w przywołanym przez niego przewodniku, ograniczając się jedynie do konkretnego zdania w oderwaniu od kontekstu tego opracowania. Sąd wskazał również na fakt tego, iż opodatkowaniu podlegać powinny ukryte zyski, które w ramach udzielonej pożyczki powinna być rozumiana jako świadczenie podatnika wykonywane w związku z prawem do udziału w zysku, którego beneficjentem jest udziałowiec, akcjonariusz lub wspólnik lub podmiot powiązany. Tymczasem z samej treści wniosku wynikało, że wypłata przedmiotowej pożyczki była niezależna od prawa do udziału w zysku, przez co nie zostanie spełniona definicja ukrytego zysku określona w art. 28m ust 3 pkt 1 ustawy o CIT i pożyczka nie podlegać będzie opodatkowaniu.
Wyrok ten jest jednym z kilku, które zaprezentowały korzystną dla podatnika wykładnię przepisów. Kluczowe w tej kwestii pozostaje zdanie NSA, który w jedynym wydanym jak do tej pory wyroku rozstrzygnął sprawę na niekorzyść podatnika. Wyrok ten zapadł jednak przy rozpatrywaniu niekorzystnego dla podatnika wyroku WSA, co za tym idzie, nie można tracić nadziei i liczyć na to, że NSA przy rozpatrywaniu pozytywnych wyroków w tej kwestii przychyli się do rozstrzygnięcia sprzyjającego podatnikom.
Wiktor Kozieł Doradca Podatkowy ID Advisory