Zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia środków trwałych zostały uregulowane w przepisach art. 16a - 16m ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawa o CIT).
Zgodnie z art. 16i ust. 1 ustawy o CIT odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, z zastrzeżeniem art. 16j - 16ł, dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1 tej ustawy.
Podstawa prawa do obniżenia stawek amortyzacyjnych
W myśl art. 16i ust. 5 ustawy o CIT podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych a tym samym wydłużać okres amortyzacji. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
W powołanym powyżej przepisie ustawodawca jasno określił, kiedy może nastąpić obniżenie stawki z Wykazu, stwierdzając, iż zmiany stawki w odniesieniu do:
- środków trwałych wprowadzonych po raz pierwszy do ewidencji - dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji;
- środków pozostających już w ewidencji - dokonuje się począwszy od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Z powyższej regulacji wynika, że moment zmiany stawki został zdefiniowany jasno jako „miesiąc, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji" lub "pierwszy miesiąc każdego następnego roku podatkowego".
W związku z powyższym, zmiana stawki amortyzacyjnej dla środków trwałych wprowadzonych po raz pierwszy do ewidencji (tj. obniżenie stawki) może nastąpić począwszy od miesiąca, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji. Z kolei w odniesieniu do środków trwałych będących już przedmiotem amortyzacji zmiana stawki amortyzacyjnej powinna nastąpić od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Co więcej, ustawodawca nie narzuca żadnych ograniczeń w zakresie rodzaju środków trwałych, w stosunku do których można obniżać stawki amortyzacyjne. Co za tym idzie, podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawki amortyzacyjne dla wszystkich lub dowolnie wybranych środków trwałych.
Z punktu wiedzenia poziomu zmian, co do zasady dokonywać ich można do wysokości stawki wynikającej z Wykazu stawek z załącznika do ustawy o CIT. Z punktu widzenia prawa do obniżenia stawek oznacza to, że obniżenie może nastąpić nawet do poziomu 0%.
Warto również zauważyć, iż zmiany stawek można dokonywać wielokrotnie w czasie trwania okresu amortyzacji. Stanowisko takie potwierdzają również organy podatkowe np.: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie 20 maja 2011 r. w interpretacji indywidualnej nr: IPPB5/423-204/11-2/AM).
Przychód musi być zindywidualizowany
Dodatkowy odpis na ZFŚS w kosztach pracodawcy
Podwyższenie uprzednio obniżonych stawek
Pojawia się również pytanie czy po dokonaniu obniżenia stawek amortyzacyjnych w stosunku do stawek ujętych w Wykazie podmiot ma prawo do podwyższenia uprzednio obniżonych stawek amortyzacyjnych do dowolnego poziomu.
Przepisy ustaw podatkowych nie wprowadzają żadnych ograniczeń w zakresie podwyższania uprzednio obniżonej stawki amortyzacyjnej. Co za tym idzie, możliwe jest również podwyższenie uprzednio obniżonych stawek jednakże do wysokości stawki wynikającej z Wykazu stawek amortyzacyjnych (por.: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 24 lutego 2011 r., nr: IBPBI/2/423-607/10/CzP, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 18 lutego 2011 r. nr: IPPB5/423-23/11-5/RS).
Zawiadomienie organu podatkowego
Regulacje ustaw podatkowych nie nakładają na podatników obowiązku informowania właściwych organów podatkowych o zmianie stawek amortyzacyjnych dla środków trwałych. Co za tym idzie, podmiot nie ma obowiązku powiadamiania właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego o zmianach stawek amortyzacyjnych dokonywanych na podstawie art. 16i ust. 5 ustawy o CIT (por.: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 8 lipca 2011 r. nr ILPB4/423-125/11-2/ŁM, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 11 października 2012 r. nr IPPB5/423-623/12-2/RS).
Magdalena Szczepańska,
ECDDP Spółka doradztwa podatkowego