APA są umowami zawieranymi z Ministerstwem Finansów, na podstawie których podatnicy otrzymują potwierdzenie, że ceny stosowane w ramach transakcji zawieranych z jednostkami powiązanymi odpowiadają cenom rynkowym. Po wydaniu decyzji przez Ministerstwo Finansów podatnicy mają zapewnione pełne bezpieczeństwo podatkowe w obszarze cen transferowych – transakcje objęte APA nie mogą być przedmiotem kontroli przez organy podatkowe.
Jeszcze niedawno procedury APA były owiane złą sławą i nie cieszyły się raczej zbyt dużym zainteresowaniem wśród podatników – przyczyn tego stanu rzeczy należy dopatrywać się w szczególności w długotrwałych procedurach, z jakimi niegdyś wiązało się uzyskanie pozytywnej decyzji ze strony Ministerstwa Finansów. Jak wynikało ze statystyk publikowanych przez Ministerstwo, wiele procedur było zawieszanych przez podatników, a z sygnałów dochodzących z rynku wynikało, że głównym powodem były zbyt wygórowane oczekiwania organów podatkowych dotyczących poziomu marż/udziałów w zyskach, które powinny być przypisywane krajowym podmiotom.
Kolejnym, niemniej ważnym powodem małej popularności APA był zakres korzyści, jakie niosło za sobą otrzymanie pozytywnej decyzji – z dzisiejszej perspektywy za zapewnienie pełnego bezpieczeństwa podatkowego w obszarze cen transferowych należałoby uznać za kluczową wartość z zawarcia APA, niemniej jednak należy pamiętać, że mowa jest o czasach, kiedy ceny transferowe były traktowane w wielu przedsiębiorstwach po macoszemu, co wynikało z poczucia niskiego ryzyka podatkowego postrzeganego przez podatników w obszarze transakcji zawieranych w obrębie grupy kapitałowej. Powyższe okoliczności sprawiały, że liczba zawartych APA w latach poprzednich była marginalna.
APA – reaktywacja
Procedury APA zyskały nowe życie po tym, jak na początku 2018 r. do ustawy CIT został wprowadzony art. 15e, który wprowadził limity dla kosztów zakupu usług niematerialnych od podmiotów powiązanych, które można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. W ramach znowelizowanej ustawy CIT ustawodawca przewidział, że usługi objęte APA zostaną wyłączone z zakresu kosztów podlegających limitowaniu. Ponadto, nowe regulacje w zakresie cen transferowych przewidziały, że transakcje objęte decyzją Ministerstwa Finansów w zakresie APA, będą wyłączone z obowiązku opracowania dokumentacji cen transferowych.
Tym samym, znowelizowane przepisy spowodowały, że podatnicy dostrzegli dodatkowe korzyści związane z zawarciem umowy z Ministerstwem Finansów.
Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów
Dodatkowo zapowiedziane przez Ministerstwo Finansów wprowadzenie w życie uproszczonej procedury APA (uAPA), która docelowo ma skrócić okres wydania decyzji i zmniejszyć koszty procedury (niższe opłaty należne Ministerstwu Finansów, węższy zakres analiz rynkowych) sprawią, że w przyszłości stosowanie procedury będzie zapewne jeszcze powszechniejsze i popularniejsze. O ile jeszcze niedawno wprowadzenie przepisów o uAPA zdawało się być tylko pieśnią przyszłości, tak według zapowiedzi Ministerstwa Finansów, przepisy w powyższych obszarach mają wejść do porządku prawnego nie później niż do końca obecnego roku.
APA – okiem praktyka
Skuteczne funkcjonowanie przepisów dotyczących procedury APA jest uwarunkowane nie tylko korzyściami, z jakimi będzie wiązało się korzystanie z powyższego instrumentu, ale również ze sprawności funkcjonowania komórek Ministerstwa Finansów odpowiedzialnych za obsługę wniosków składanych przez podatników. Ministerstwo Finansów w ostatnim czasie znacząco poszerzyło kadrę specjalistów zatrudnionych w Departamencie Kluczowych Podmiotów, który jest odpowiedzialny za obsługę wniosków o APA, niemniej jednak wydaje się, że obecne zasoby kadrowe nie korespondują z zapotrzebowaniem rynku i liczbą składanych wniosków. Już dziś Ministerstwo Finansów przyznaje, że średni termin obsługi wniosków i wydania decyzji wynosi rok od złożenia wniosku (przy półrocznym terminie wydania decyzji przewidzianym przez Ordynację Podatkową), a zakładać należy, że z największym zainteresowaniem APA spotka się w przypadku wprowadzenia przepisów o uAPA.
Dalszy ciąg artykułu o uprzednich porozumieniach cenowych
Autor: Marcin Żmuda, Grant Thornton