Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem dokonywanych między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową, a także wpłat na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej, z tym że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.
Przekazanie darowizny należy jednak rozpatrywać także w kontekście możliwości skorzystania przez podmiot przekazujący z prawa do obniżenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych o kwotę przekazanej darowizny na mocy art. 18. ust. 1 ustawy o CIT.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem art. 21 i 22, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 7 albo w art. 7a ust. 1, po odliczeniu darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (ustawa o DzPPiW), organizacjom, o którym mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele - łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1.
Monitor Księgowego – prenumerata
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Analiza ww. przepisu wskazuje, że podatnik jest uprawniony do odliczenia od podstawy opodatkowania przekazanej kwoty darowizny, w przypadku gdy:
- obdarowanym jest organizacja , o której mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o DzPPiW lub organizacjom równoważnym wskazanym w treści przepisu (zalecane jest przy tym potwierdzenie tego faktu poprzez analizę statutu organizacji);
Warto przy tym podkreślić, ze zakres odliczenia przewidzianego w ww. przepisach, związanego z darowiznami na rzecz organizacji pozarządowych nie uzależnia dokonania odliczenia od posiadania przez obdarowaną organizację formalnego statusu organizacji pożytku publicznego. Istotne jest, aby jednostka obdarowana prowadziła działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych i nie była jednostką sektora finansów publicznych (zob. pismo Ministerstwa Finansów z 15 kwietnia 2004 r. – PB3/8214-108/WK/04, interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 5 października 2007 r. ITPB1/423-21/07/RS, ).
- darowizna jest przekazana na cele wskazane w art. 4 ustawy o DzPPiW;
- darowizna nie jest przekazana na rzecz podmiotów wskazanych w art. 18 ust. 1a pkt 1 i 2 ustawy o CIT, czyli osób fizycznych, podmiotów prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.
Należy jednak pamiętać o dwóch dodatkowych warunkach odliczenia darowizny od dochodu, zgodnie z którymi:
- łączna kwota odliczeń z tytułów określonych w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 7 (darowizny na cele kultu religijnego) nie może przekroczyć 10% dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1 (art. 18 ust. 1a ustawy o CIT),
- odliczenie darowizn, o którym mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 7 oraz wynikające z odrębnych ustaw, stosuje się, jeżeli wysokość darowizny jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna - dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu (art. 18 ust. 1c ustawy o CIT).
Z powyższych przepisów wynika, że w przypadku dokonania darowizny rzeczowej na rzecz organizacji działającej na podstawie ustawy o DzPPiW lub organizacji równoważnej wskazanej w treści przepisu na cele określone w art. 4 ustawy o DzPPiW, podatnik będzie uprawniony do odliczenia darowizny od podstawy opodatkowania, w przypadku udokumentowania wartości darowizny dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. W celu zachowania warunku prawidłowego udokumentowania darowizny podlegającej odliczeniu warto więc sporządzić protokół zdawczo-odbiorczy podpisany przez darczyńcę (podatnika) i obdarowanego, gdzie wskazana będzie wartość darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu.
W przypadku natomiast, gdy obdarowanym nie jest organizacja, o której mowa w ustawie o DzPPiW (lub organizacja równoważna wskazana w treści przepisu), bądź nie będą spełnione inne warunki zawarte w art. 18 ust. 1 ustawy o CIT, podatnik co do zasady nie będzie miał prawa do dokonania odliczenia wartości darowizny od podstawy opodatkowania.
Warto także wskazać, że zgodnie z art. 18 ust. 1b ustawy o CIT, jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny (podlegającą odliczeniu – przyp. red.) uważa się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny. Przy określaniu wartości tych darowizn stosuje się odpowiednio art. 14 – normujący zasadę ustalania wartości świadczenia z uwzględnieniem kryteriów rynkowych.
Grzegorz Wachołek, ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego