Ustawa o podatku dochodowym nie definiuje pojęcia „świadczenie częściowo odpłatne”. Przepisy wskazują jednak, w jaki sposób oraz według jakich kryteriów ustalić wartość takiego świadczenia.
Dokładne wyjaśnienie tego pojęcia jest dla podatnika bardzo ważne, ponieważ uzyskanie świadczenia tylko częściowo odpłatnego jest przychodem, a więc uzyskując takie świadczenie należy zapłacić podatek.
Przypomnijmy, że świadczenia częściowo odpłatne zostały opodatkowane od dnia 1 stycznia 2005r. Wcześniej, ustalenie nawet minimalnej odpłatności za świadczenie oznaczało, że nie mieliśmy do czynienia ze świadczeniem nieodpłatnym i brak było podstaw doliczania świadczenia do przychodów.
Opodatkowanie świadczeń częściowo odpłatnych powinno wzbudzić czujność podatników. Może bowiem oznaczać, że przychód powstanie w każdym przypadku podpisania umowy na warunkach odbiegających od warunków rynkowych poprzez zaproponowanie niższej ceny niż wynikająca z warunków rynkowych. Wysokość przychodu będzie odpowiadać różnicy między cenami rynkowymi, a warunkami przyjętymi w umowie.
Polecamy: Postępowanie podatkoweDla przykładu, jeżeli podatnik zaciągnie pożyczkę od innej osoby z oprocentowaniem 5%, a średnie oprocentowanie pożyczek w banku, z którego usług korzysta podatnik wynosi 11%, to różnica w oprocentowaniu będzie częściowo nieodpłatnym świadczeniem, które należy doliczyć do przychodu.
W ustawie o CIT wskazano, że wartością rzeczy lub praw częściowo odpłatnych stanowiącą przychód podatnika będzie różnica między wartością tych rzeczy lub praw ustaloną na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
Jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia, wartość świadczenia częściowo odpłatnego ustala się według cen stosowanych wobec innych odbiorców.
W przypadku zakupu usług, wartość świadczeń ustala się według cen zakupu, a jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu wartość tą stanowi równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu.
W pozostałych przypadkach miernikiem wartości świadczeń są ceny rynkowe stosowane przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Ustalenie wartości świadczenia częściowo odpłatnego nie będzie powodować trudności w przypadku odpłatności w formie pieniężnej. Ustalenie wartości innych świadczeń (np. świadczenie pracy, wykonanie określonych usług) może powodować trudności. Jeżeli wartość świadczeń zakwestionują organy podatkowe, to na nich ciąży obowiązek przeprowadzenia postępowania i oszacowania wartości świadczenia częściowo odpłatnego.
Ustawa wskazuje, że jeżeli warunki podpisanej przez strony umowy znacznie odbiegają od warunków rynkowych, organ podatkowy wzywa strony umowy do zmiany jej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej.
W przypadku gdy strony umowy nie reagują na wezwanie organu, on sam określi właściwą wartość umowy, uwzględniając opinię biegłego. Co więcej, jeżeli określona przez organ wartość umowy odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego ponosi strona umowy proponująca nierynkowe jej warunki.
Podstawa prawna
- art. 12 ust.1 pkt 2, ust. 5 i ust. 6 ustawy z dni 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych