Z ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych wynika, że podstawowym ich celem jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych ludności przez dostarczanie im lokali mieszkalnych, domów jednorodzinnych, a także lokali o innym przeznaczeniu.
Przedmiotem działalności spółdzielni może być więc budowanie lub nabywanie budynków w określonych celach np. w celu ustanowienia na rzecz członków spółdzielczych lokatorskich praw do znajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych.
Spółdzielnia ma obowiązek zarządzania nieruchomościami stanowiącymi jej mienie albo mienie jej członków nabyte na podstawie ustawy. Może również prowadzić inną działalność gospodarczą w celu realizacji jej zadań określonych w ustawie i statucie.
Osoby w posiadaniu których znajdują się lokale obowiązane są uczestniczyć w wydatkach nie tylko związanych z eksploatacją i utrzymaniem tych lokali, ale także z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych oraz kosztami ich zarządu.
Przychody i koszty składające się na gospodarkę zasobami mieszkaniowymi są jednocześnie przychodami i kosztami podatkowymi w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Uzyskując przychody i generując koszty podatkowe spółdzielnia może uzyskać dochód. Ustawa o CIT zwalnia od podatku dochody spółdzielni pochodzące z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i jednocześnie przeznaczane na utrzymywanie zasobów mieszkaniowych.
Dochody spółdzielni mieszkaniowych są wolne od podatku jeśli:
- zostały uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi,
- w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów,
- z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają zatem dochody uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, które nie zostały przeznaczone na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych oraz dochody uzyskane z innej działalności niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.
Dla prawidłowego obliczenia podatku spółdzielnia powinna prowadzić więc odrębną ewidencję dla przychodów z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i innych przychodów oraz odrębną ewidencję kosztów powiązanych z tymi przychodami
Dochody wolne spółdzielni mieszkaniowych w orzecznictwie
W wyroku z 15 lipca 2010 r. (I SA/ Wr 497/10) WSA we Wrocławiu powiedział, że jednym z elementów gospodarki zasobami mieszkaniowymi jest gospodarka finansowa, w tym lokowanie pieniędzy na lokatach terminowych.
Sąd wskazał, że gospodarowanie zasobami mieszkaniowymi polega zarówno na uzyskiwaniu środków z samych zasobów mieszkaniowych (np. czynsze), jak i obejmuje cały szereg działań kompleksowych, związanych m.in. z prowadzeniem inwestycji. Zatem nieuzasadnione jest odmienne traktowanie środków znajdujących na rachunku bieżącym i środków znajdujących się na lokatach terminowych.
W wyroku z 2 lutego 2010 r., I SA/Kr 1706/09 WSA w Krakowie orzekł, że w przypadku gdy spółdzielnia prowadzi działalność tak, jak każdy inny deweloper, nie zaspakajając przy tym potrzeb mieszkaniowych swoich członków i uzyskuje z niej dochód, to musi od niego uiścić podatek.
Polecamy: Amortyzacja podatkowa
W ocenie Sądu, aby skorzystać ze zwolnienia określonego art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, koniecznym jest, aby dochód z gospodarki zasobami mieszkaniowymi został spożytkowany na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych. Sąd wyjaśnił, że w jego ocenie w myśl ww. przepisu, do gospodarki zasobami mieszkaniowymi spółdzielni zaliczyć będzie można sprzedaż lokali mieszkaniowych, ale tylko członkom tych spółdzielni.
W pozostałym zakresie, a więc sprzedaży lokali na rzecz innych osób ze względu na brak związku tych działań z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych lub innych potrzeb członków spółdzielni lub ich rodzin, spółdzielnie mieszkaniowe będą traktowane jak zwykli deweloperzy, a uzyskiwane przez nią zyski opodatkowane będą podatkiem CIT.
Polecamy: Faktura VAT od A do Z
W orzecznictwie podkreśla się, iż nie ma jakiś szczególnych racji, aby omawianą działalność spółdzielni uprzywilejowywać zwolnieniami podatkowymi. Przyznanie tych korzyści naruszałoby równowagę konkurencyjną oraz stanowiło nieuzasadnione odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania.
Podstawa prawna:
- art. 1, art. 12, art. 15 ust. 1, art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych,
- art. 1, art. 4, art. 5, art. 6 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych