Jak było?
Ustawa o CIT w brzmieniu obowiązującym do końca 2017 roku nie rozróżniała źródła przychodów. Opodatkowaniu CIT podlegał cały dochód podatnika bez względu na źródło przychodów, z jakiego dochód został osiągnięty. Oznaczało to, że wszystkie przychody podatnika po pomniejszeniu o koszty ich uzyskania stanowiły podstawę opodatkowania podatkiem CIT.
W sytuacji zatem, gdy do końca 2017 roku podatnik poniósł stratę na transakcji finansowej, możliwe było jej skompensowanie z dochodem osiągniętym przez podatnika w tym samym roku podatkowym z działalności operacyjnej. W konsekwencji, poniesienie straty na transakcji finansowej prowadziło do zmniejszenia obciążenia z tytułu podatku CIT należnego od dochodu podatnika zrealizowanego na innej transakcji.
Jak jest?
Od 1 stycznia 2018 roku opodatkowaniu CIT nadal podlega cały dochód, jednakże ustalamy go sumując, odrębnie ustalony:
- dochód osiągnięty z zysków kapitałowych i
- dochód osiągnięty z pozostałej działalności.
Na gruncie ustawy o CIT dochodem jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z danego źródła nad kosztami ich uzyskania. Jeśli zaś koszty przekraczają przychody, to różnica stanowi stratę podatkową powstałą z danego źródła przychodów. Strata ta jako stanowiąca wynik podatkowy osiągnięty z danego źródła przychodów nie może być uwzględniona przy ustalaniu całkowitego dochodu do opodatkowania, gdyż opodatkowaniu CIT podlega suma dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych i dochodu osiągniętego z pozostałej działalności.
Jeżeli jednak podatnik uzyska dochód tylko z jednego z wymienionych źródeł, a z drugiego z tych źródeł poniesie stratę, to w takiej sytuacji opodatkowaniu CIT podlegać będzie dochód uzyskany z jednego źródła dochodów, bez pomniejszania go o stratę poniesioną z drugiego źródła przychodów.
Powyższe ograniczenie nie powoduje jednak, że strata podatkowa poniesiona z drugiego źródła przychodów nie może być w ogóle „wykorzystana”. Przepisy ustawy o CIT przewidują bowiem możliwość rozliczenia straty powstałej z danego źródła przychodów z dochodem powstałym z tego samego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych. Maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 50% wartości straty.
Wprowadzając obowiązek oddzielnego ustalania wyniku podatkowego dla dwóch wskazanych źródeł przychodów ustawodawca określił, co stanowi zysk kapitałowy. Ocena tego, czy dany przychód stanowi zysk kapitałowy ma bezpośredni wpływ na ustalenie wyniku podatkowego zrealizowanego ze źródła zysków kapitałowych i pozostałej działalności i tym samym na wysokość ostatecznego, całkowitego dochodu do opodatkowania.
Jakie są konsekwencje wprowadzenia do ustawy podziału na źródła przychodów?
Wprowadzenie w ustawie o CIT odrębnych źródeł przychodów oznacza dla podatnika:
- obowiązek ustalania odrębnego wyniku podatkowego dla zysków kapitałowych i pozostałej działalności,
- brak możliwości jednorazowego rozliczenia całej straty poniesionej z danego źródła przychodów tak jak miało to miejsce dotychczas,
- możliwość rozliczenia straty poniesionej z danego źródła przychodów z dochodem osiągniętym z tego samego źródła przychodów w okresie pięciu kolejnych lat podatkowych.
Podsumowanie
Z ekonomicznego punktu widzenia wprowadzenie w ustawie o CIT podziału na źródła przychodów i wynikający z tego zakaz uwzględniania strat poniesionych z danego źródła przychodów w całkowitym dochodzie podatnika oznacza jedynie przesunięcie w czasie możliwości rozliczenia straty. Oczywiście strata ta nie jest możliwa do rozliczenia, przez co negatywnie wpływa na wysokość zobowiązania podatkowego, w sytuacji, gdy w ciągu pięciu kolejnych lat podatkowych podatnik nie osiągnie dochodów ze źródła przychodów, z którego poniósł stratę.
Polecamy: CIT 2018. Komentarz
Wobec powyższego zwracamy Państwa uwagę na staranną ocenę, z jakiego źródła przychodów osiągnięto dochód lub poniesiono stratę w odniesieniu do pojedynczych transakcji i zdarzeń. Właściwa kwalifikacja pozwoli na prawidłowe ustalenie wyniku podatkowego zrealizowanego ze źródła zysków kapitałowych i pozostałej działalności, a w konsekwencji ustalenie podstawy opodatkowania we właściwej wysokości.
Autor: Katarzyna Knapik-Pacyga – doradca podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach