- Podatek a opłata
- Zakupy w sklepie a podatek od podatku
- Kwestia WHT
- Akcyza i opłata paliwowa jako podwójna zapłata
- Napoje alkoholowe w mniejszych opakowaniach a podatek
Podatek a opłata
Obie formy należności publicznoprawnej to świadczenia przymusowe i bezzwrotne. Różnicą jest tylko, że w zamian za poniesioną opłatę powinniśmy coś otrzymać. Bywa jednak inaczej. W niniejszym artykule postaram się przybliżyć Państwu zjawisko “podatku od podatku”, czyli nałożenia dodatkowego obciążenia związanego z podatkiem bądź opłatą na wcześniej już opodatkowane pieniądze.
Temat rozpoczniemy od omówienia wprowadzonej z nowym ładem składki zdrowotnej. O odliczalnej od podatku składce zdrowotnej można już zapomnieć tak jak o niskiej inflacji. Jak to mówią, kiedyś to było. Pomimo braku możliwości odliczenia zapłaconej w trakcie roku składki zdrowotnej od naszej podstawy opodatkowania (dochodu lub przychodu), podatnicy mieli możliwość pomniejszenia podatku do zapłaty, dzięki czemu zjawisko podwójnego opodatkowania nie występowało.
Przy obecnym kształcie przepisów pomimo zapłacenia podatku np. z tytułu dochodu uzyskanego z umowy o pracę, podatnicy od tej samej podstawy opodatkowania zobowiązani są do opłaty 9% składki zdrowotnej. Tym samym, zamiast zapłacić 12% podatku dochodowego na zasadach ogólnych (potocznie zwanej skalą podatkową) jesteśmy zmuszeni do oddania fiskusowi realnie 21%. Inaczej sytuacja wygląda nieco w przypadku dochodów opodatkowanych podatkiem liniowym czy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Tutaj Ustawodawca wraz z 1 lipcowymi zmianami wprowadził częściowe odliczenie składki zdrowotnej od podstawy opodatkowania. Nie zmienia to jednak faktu, że podatnicy zmuszeni są do zapłaty składki zdrowotnej od dochodów, bądź przychodów, które już wcześniej były opodatkowane.
Zakupy w sklepie a podatek od podatku
Podatkiem od podatku nazwać możemy również akcyzę. Podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim, czyli podatkiem nakładanym na dobra oraz usługi. Warto tutaj zauważyć, że identycznym typem podatku jest podatek od towarów i usług. Podatek akcyzowy nakładany jest na producentów oraz sprzedawców wyrobów lub usług objętych tym podatkiem np. alkoholu, papierosów czy prądu. Ciężar tego podatku, podobnie jak podatku VAT przerzucany jest na konsumenta, oznacza to, że podatek akcyzowy wpływa wprost na wzrost ceny danego towaru lub usługi. Warto tutaj zauważyć, że zapłata podatku akcyzowego nie zwalnia producenta czy sprzedawcy od zapłaty podatku VAT. A nawet w związku z tym, że przerzucając ciężar tego podatku na konsumenta, akcyza wliczona jest już w cenę produktu i dopiero po tym naliczany jest podatek VAT. Mechanizm naliczania obu podatków obrotowych doprowadza do absurdalnej sytuacji, w której dany podatnik zobowiązany jest do doliczenia akcyzy do ceny towaru, a następnie zapłaty kwoty podatku dochodowego oraz podatku VAT od ceny towaru zawierającej kwotę podatku akcyzowego.
Kwestia WHT
Z podwójnym opodatkowaniem tej samej kwoty spotkać mogą się osoby, które jako płatnicy zobowiązani są do rozliczenia podatku u źródła. Podatek u źródła (zwany także “WHT”) jest zryczałtowaną formą podatku dochodowego pobieraną przez płatników, których stałe miejsce pobytu (miejsce zamieszkania, siedziba, lub tzw. zagraniczny zakład w państwie) znajduje się w kraju, w którym osiągany jest dochód. Jest to podatek nakładany na niektóre dochody osiągane przez nierezydentów na terenie innego kraju (np. Polski) m.in. z dywidend, reklam, praw autorskich czy usług doradczych. Przechodząc do tematu podwójnego opodatkowania, pomimo konieczności zapłaty podatku dochodowego w kraju swojej rezydencji od całości dochodów osiąganych na całym świecie, podatnik zobowiązany jest do zapłaty podatku u źródła na terenie kraju, w którym osiągał on dochody.
Niejednokrotnie zdarza się, że podatek u źródła zapłacić muszą płatnicy z własnych środków. Główną zasadą jest jednak fakt, że ciężar podatku u źródła ponosi podmiot zagraniczny osiągający dochody na terenie kraju. Zdarza się jednak, że na podstawie umowy zawartej z kontrahentem, polski przedsiębiorca zobowiązany jest do ponoszenia kosztów ewentualnych podatków nakładanych w Polsce z tytułu realizacji umowy. Może też zdarzyć się sytuacja, w której nie mamy spisanej dokładnej umowy, która przewidywała by uregulowanie podatku u źródła, a Kontrahent będzie oczekiwać pełnego wynagrodzenia. W takiej sytuacji, pomimo faktu, że polski podmiot poniósł ciężar wynagrodzenia dla zagranicznego podmiotu za realizację usług np. reklamowych czy doradczych, płatnik zmuszony jest do zapłaty podatku za podmiot zagraniczny pomimo faktu, że nie osiągnęliśmy tego dochodu, a wręcz ponieśliśmy koszt.
Akcyza i opłata paliwowa jako podwójna zapłata
Kwestia dodatkowych zobowiązań nałożonych przez Ustawodawcę na przedmioty, których nabycie podlega już opodatkowaniu jest opłata paliwowa. Zgodnie z ustawą o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym podlega pod opłatę paliwową podlega wprowadzenie na rynek krajowy paliw silnikowych oraz gazu, wykorzystywanych do napędu silników spalinowych. Opłatę paliwową zobowiązani są do zapłaty:
- producenci oraz importerzy paliw silnikowych lub gazu,
- podmioty dokonującym nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw silnikowych oraz gazu,
- inne podmioty podlegające na podstawie przepisów o podatku akcyzowym obowiązkowi podatkowego w zakresie podatku akcyzowego od paliw silnikowych lub gazu.
Wspomnieć tutaj należy, że obowiązek zapłaty opłaty paliwowej powstaje w tym samym momencie, w którym powstaje zobowiązanie podatkowe w podatku akcyzowym. Podstawą wyliczenia opłaty jest ilość paliw silnikowych lub gazu, za które podmioty wymienione wyżej zobowiązane są zapłacić podatek akcyzowy. Oznacza to, że niezależnie od konieczności poniesienia podatku akcyzowego z tytułu paliw oraz gazu należy ponieść z tego samego tytułu dodatkową opłatę paliwową.
Napoje alkoholowe w mniejszych opakowaniach a podatek
Skoro już jesteśmy w tematach akcyzowych, dodatkowe obciążenia nie są obce również przedsiębiorcom sprzedającym tzw. “małpki”. Niewątpliwie “małpki” stały się nieodzownym elementem Polskiej kultury XXI w. Ustawodawca dumnie przeciwdziałający alkoholizmowi wśród Polaków uznał, że dołożenie dodatkowej opłaty wpłynie na ilość spożywanego w kraju alkoholu, tutaj popularnych małpek, po których butelki walają się na każdym polskim osiedlu.
Obowiązek zapłaty dodatkowej opłaty (Ustawodawca sam nazywa opłatę jako “podatek od małpek”) powstaje w momencie zaopatrzenia w napoje alkoholowe w opakowaniach do 300 ml. Podatek ten muszą płacić przedsiębiorcy, którzy mają zezwolenie na hurtowy obrót alkoholem. Podkreślić tutaj należy, że opłata ta jest zupełnie niezależna od konieczności opłaty za licencję zezwalającą na obrót hurtowy alkoholem. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca zaopatruje np. sklep monopolowy, hurtownik będzie zobligowany do zapłaty podatku w momencie wydania towaru kupującemu.
Podatek od małpek wynosi 25 zł od litra stuprocentowego alkoholu sprzedawanego w opakowania do 300 ml. Wskazać tutaj należy, że z podatku zwolnieni są sprzedawcy alkoholu przeznaczonego do spożycia w miejscu sprzedaży np. w restauracjach czy pubach. Podsumowując, przedsiębiorca zobligowany jest do zapłaty należnej opłaty niezależnie od faktu, że z tytułu sprzedanego alkoholu jest on obowiązany do rozliczenia się z podatku dochodowego. Wskazać tutaj warto, że podatek należy płacić za całe półrocze, do końca miesiąca następującego po tym półroczu.
Ustawodawca coraz chętniej nakłada dodatkowe opłaty czy ukryte formy podatku na podatników. Podniesienie głównej stawki podatku dochodowego byłoby wprost zauważalne, natomiast zapłata dodatkowej składki czy opłaty już nie jest tak odczuwalna przez większość społeczeństwa, dzięki czemu dochody budżetów Państwa czy samorządowych rosną, a społeczeństwo nie dostrzega wszystkich dodatkowych obciążeń.
Kamil Przybyła, Kancelaria Mentzen