Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 11 lutego 2009 r. (nr IBPBI/1/415W-3/09/BK)
Stan faktyczny
Wnioskodawca jest obywatelem niemieckim. Mieszka w Polsce od 2004 r. Jako osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą - handel i usługi. Jego przychody ze sprzedaży za rok 2007 były mniejsze niż 1 200 000 euro. Prowadząc podatkową księgę przychodów i rozchodów, płaci podatek liniowy.
Stanowisko organu podatkowego
(...) Po ponownym zbadaniu sprawy, mając na względzie treść podniesionych w wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa zarzutów, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, zmienia swoje stanowisko zawarte w indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 22 grudnia 2008 r., IBPB1/415-771/08/BK, i stwierdza, co następuje:
Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej „księgą”, z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami (...). Tymi odrębnymi przepisami jest ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.).
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 i 6 ww. ustawy o rachunkowości w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2009 r. przepisy tej ustawy stosuje się z zastrzeżeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro,
2) zagranicznych osób prawnych, zagranicznych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz zagranicznych osób fizycznych, prowadzących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność osobiście, przez osobę upoważnioną, przy pomocy pracowników - w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na wielkość przychodów.
Przy czym zmiana kwoty limitu wynikającej z pkt 2 wyżej wskazanego przepisu, została dokonana na mocy art. 1 ustawy z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. Nr 144, poz. 900), która weszła w życie 22 sierpnia 2008 r. Ustawą z 18 marca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. Nr 63, poz. 393) znowelizowano art. 2 ust. 1 pkt 6, nadając mu brzmienie: „osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej”. Przepis w nowym brzmieniu wszedł w życie 1 stycznia 2009 r.
Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 12 i 43 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską: „W zakresie zastosowania niniejszego traktatu i bez uszczerbku dla postanowień szczególnych, które on przewiduje, zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową. Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251, może przyjąć wszelkie przepisy w celu zakazania takiej dyskryminacji. (...) Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego państwa członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego państwa członkowskiego. Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału, swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu art. 48 akapit drugi, na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli”.
Z wyrażonej w art. 43 Traktatu zasady swobody przedsiębiorczości i zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad prawem krajowym wynika, że:
1) prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo przed prawem krajowym państwa członkowskiego,
2) państwa mają obowiązek zapewnić skuteczność prawa wspólnotowego,
3) krajom członkowskim nie wolno jest wprowadzać przepisów prawa krajowego, które byłyby sprzeczne z prawem wspólnotowym,
4) w razie sprzeczności przepisów prawa wspólnotowego i krajowego, zastosowanie mają przepisy prawa wspólnotowego,
5) późniejsze prawo krajowe nie deroguje wcześniejszego prawa wspólnotowego.
Ponadto w swoich orzeczeniach Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że postanowienia Traktatu i bezpośrednio obowiązujące akty prawne wydane przez instytucje wspólnotowe po ich wejściu w życie nie tylko automatycznie wyłączają stosowanie jakichkolwiek sprzecznych z nimi aktów prawa krajowego, ale również wykluczają przyjęcie przez parlament państwa członkowskiego nowych ustaw, które byłyby niezgodne z przepisami prawa wspólnotowego. Ponadto Trybunał wskazał, że przepisy prawa wspólnotowego są bezpośrednim źródłem praw i obowiązków dla tych wszystkich, do których się odnoszą, tj. dla państw członkowskich oraz podmiotów prywatnych będących stronami stosunków prawnych na podstawie prawa wspólnotowego.
Reasumując, należy stwierdzić, że państwa członkowskie są zobligowane do przestrzegania prawa wspólnotowego. W świetle powyższych przepisów, mając na uwadze zasadę równego traktowania obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej - osoby fizyczne nieposiadające obywatelstwa polskiego powinny być traktowane tak jak obywatele polscy, w związku z czym zastosowanie do nich znajduje art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o rachunkowości, w świetle którego, osoby te są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych dopiero po osiągnięciu, za poprzedni rok obrotowy, przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wynoszących co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro.
Również nowelizacja art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, która weszła w życie 1 stycznia 2009 r., nie wpłynęła na zakres stosowania przepisów ustawy o rachunkowości przez zagraniczne osoby fizyczne.
A zatem każda osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na terytorium Polski, bez względu na posiadane obywatelstwo, zobowiązana jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych dopiero po osiągnięciu, za poprzedni rok obrotowy, przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wynoszących co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro - zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o rachunkowości.
(...) W konsekwencji przedstawione we wniosku z 30 września 2008 r. stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego we wniosku stanu faktycznego - należy uznać za prawidłowe, pod warunkiem że wnioskodawca nie przekroczył w 2007 r. kwoty obowiązującego wówczas limitu (800 000 euro), określonego w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, co wiązało się z obowiązkiem zaprowadzenia na 1 stycznia 2008 r. ksiąg rachunkowych. Jednocześnie należy wskazać, iż zgodnie z art. 2 ww. ustawy z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości m.in. osoby fizyczne, które na dzień 1 stycznia 2008 r. były obowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych, a w związku z podwyższeniem limitu przychodów, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w art. 1 (tj. ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości), w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie są obowiązane do ich prowadzenia, mogły dokonać w 2008 r. zamknięcia ksiąg rachunkowych na ostatni dzień miesiąca, w którym weszła w życie niniejsza ustawa (tj. na 31 sierpnia 2008 r.). (...) Do określenia podstawy obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 r. przyjmuje się dochód ustalony na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych i podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Przy czym w myśl art. 3 ust. 2 ww. ustawy zmieniającej w przypadku, o którym mowa w ust. 1, pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów na 2008 r. następuje nie później niż w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym weszła w życie niniejsza ustawa (tj. ustawa zmieniająca). (...)