Spółka przekazuje kontrahentom podczas akcji promocyjnych nagrody za dokonanie zakupów. Przy zakupie nagród spółka odlicza VAT naliczony, a darowizny dokumentuje fakturą wewnętrzną. Naczelnik Urzędu Skarbowego udzielił spółce, na jej wniosek, pisemnej interpretacji i stwierdził, że czynność ta podlega VAT. Uznał, że łączna interpretacja art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o VAT oznacza, iż przekazanie towarów niebędących drukowanymi materiałami reklamowymi i informacyjnymi, prezentami o małej wartości i próbkami (bez względu na to, czy miało związek z prowadzeniem przedsiębiorstwa, czy nie) należy traktować jako czynność opodatkowaną VAT, jeżeli podatnik miał prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, związany z tą czynnością.
Spółka wniosła zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej. Podzielił on jednak stanowisko Naczelnika US.
Sprawa trafiła do WSA w Łodzi. Sąd uznał, że skarga jest zasadna. Stwierdził, że ustawa wyraźnie zastrzega, iż przekazanie ma służyć celom niezwiązanym z prowadzonym przedsiębiorstwem. W związku z tym należy przyjąć, że darowanie towarów, które nie służy takim celom, nie będzie obciążone VAT.
Sąd wskazał, że literalne brzmienie art. 7 ust. 2 ustawy wprost stanowi o przekazaniu towarów na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem. Gdyby zamiarem prawodawcy było objęcie zakresem przedmiotowym zarówno nieodpłatnego przekazania towarów na cele związane z przedsiębiorstwem, jak i na cele z nim niezwiązane, to art. 7 ust. 2 ustawy o VAT wskazywałby jedynie na przekazanie towarów, bez określania celu.
Nie ma podstaw, by twierdzić, że za odpłatną dostawę towarów należy uznawać także przekazanie towarów bez wynagrodzenia na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem.
Sąd wskazał, że skoro przepisy jako przedmiotu opodatkowania nie wskazują nieodpłatnej dostawy na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, należy uznać, iż organy podatkowe przyjęły wykładnię rozszerzającą, w wyniku której zakresem opodatkowania zostałyby objęte czynności niewymienione w ustawie, co narusza art. 217 Konstytucji.
Porównując regulacje obowiązujące w polskim prawie z unormowaniem unijnym, zawartym w art. 5(6) VI Dyrektywy, a obecnie w art. 16 Dyrektywy 2006/112/WE, należy uznać, że polskie rozwiązanie jest korzystniejsze dla podatnika. Na gruncie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT nieodpłatne przekazanie towarów na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie zostało zrównane z dostawą opodatkowaną VAT, podczas gdy VI Dyrektywa nakazywała objąć taką czynność podatkiem VAT. Jeżeli jednak przepisy prawa krajowego odmiennie niż prawo wspólnotowe regulują określoną kwestię i polepszają sytuację prawną podatnika, zastosowanie ma przepis krajowy. To podatnik, a nie organ, może powoływać się na prawo unijne, jeżeli wynikają z niego uprawnienia nieprzewidziane przez prawo krajowe. Gdy państwo członkowskie implementuje rozwiązanie wspólnotowe w ten sposób, że przyzna podatnikowi szerszy zakres uprawnień, to organy nie mogą powoływać się na bardziej restrykcyjne uregulowanie unijne.
Treść art. 7 ust. 2 i 3 ustawy VAT nie pozwala przyjąć, że opodatkowaniu podlega nieodpłatne przekazanie towarów na cele związane z przedsiębiorstwem. Zatem stosowanie przez organy podatkowe wykładni proeuropejskiej w celu dostosowania zakresu art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o VAT do przepisów unijnych byłoby w istocie wykładnią contra legem.
Trzy dni później, 23 marca br., takie stanowisko potwierdził w uchwale NSA (sygn. akt I FPS 6/08). Stwierdził w niej, że nieodpłatne przekazanie towarów na cele związane z działalnością firmy nie podlega VAT. NSA uznał, że odwoływanie się przez organy podatkowe do prodyrektywnej wykładni celowościowej jest nieuzasadnione.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 20 marca 2008 r. (sygn. akt I SA/Łd 1432/07).
oprac. Wiesława Moczydłowska
ekspert w zakresie podatków i rachunkowości