STAN FAKTYCZNY
W latach 2000-2001 podatniczka w trakcie małżeństwa otrzymywała od męża pieniądze na skutek postanowienia sądu wydanego w trybie art. 443 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego. W myśl tego przepisu (obowiązującego do 5 lutego 2005 r.) sąd na żądanie jednego z małżonków lub z urzędu orzekał postanowieniem o obowiązku małżonków przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny przez czas trwania m.in. procesu rozwodowego. Przepis ten miał zastosowanie w sprawach o unieważnienie małżeństwa. Sąd w związku ze sprawą o unieważnienie małżeństwa przyznał w tym trybie 1,8 tys. zł miesięcznie jednemu z małżonków.
UZASADNIENIE
Zdaniem składu orzekającego nieuprawnione jest uproszczenie, że w pojęciu alimenty, użytym w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, prawodawca objął także świadczenia wynikające z postanowienia sądu nakładającego na małżonka obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (między innymi potrzeb drugiego małżonka), o których była mowa w art. 433 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego. Skoro przedmiotem takiego orzeczenia nie są alimenty, to również w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za takie być uznane nie mogą.
Szeroko rozumiany charakter alimentacyjny danego świadczenia nie może sam w sobie decydować o jego opodatkowaniu jako alimentów - podkreślił sąd. W przeciwnym razie należałoby opodatkowywać wszystkie świadczenia, jakie zachodzą między osobami zobowiązanymi do alimentacji (z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, jako wyraźnie wyłączonych), i to niezależnie od jakichkolwiek trudności dowodowych w ustalaniu wysokości dokonywanych świadczeń.
Sprzeczne nie tylko ze zdrowym rozsądkiem, ale także i trudne do uzasadnienia na gruncie przepisów podatkowych byłoby dopuszczenie w takiej sytuacji do permanentnego opodatkowywania tych wzajemnie realizowanych świadczeń. Jak zauważył sąd, w tym mających walor pieniężny, i to nawet wówczas, gdy małżonkowie pozostają w ustroju rozdzielności majątkowej. Jeszcze większy natomiast sprzeciw musiałoby budzić opodatkowywanie tych świadczeń w sytuacji małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej. W takim bowiem stanie w istocie środki pieniężne objęte wspólnością, między innymi pobrane wynagrodzenia za pracę czy dochody z majątku osobistego każdego z małżonków podlegałyby opodatkowaniu w sytuacji przekazywania ich między małżonkami prawidłowo, tj. dobrowolnie. Byłoby to zatem opodatkowanie też po części własnego majątku, jako tworzącego majątek wspólny.
Świadczenie wypłacane przez jednego z małżonków drugiemu na zaspokajanie potrzeb rodziny w postaci utrzymania tego małżonka w czasie trwania procesu o unieważnienie małżeństwa nie powinno być uznane za podlegający opodatkowaniu przychód.
Wyrok WSA w Warszawie z 21 lutego 2007 r.
SYGN. AKT III SA/Wa 3481/06, niepublikowany
ALEKSANDRA TARKA