Koszty uzyskania przychodów według prawa podatkowego
Definicje „kosztów uzyskania przychodów” znajdują się w obu ustawach regulujących podatki dochodowe. Co ciekawe są to definicje takie same. Kosztami uzyskania przychodów są więc koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, za wyjątkiem kosztów, które ustawodawca wymienił w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
Ustawodawca nie ustalił zamkniętej listy wydatków zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów. Takie ich ujęcie w przepisach prawa wydaję się prawidłowe, bo przy nieograniczonym zakresie zdarzeń gospodarczych związanych z prowadzoną działalnością, stworzenie zamkniętego katalogu kosztów uzyskania przychodów nie jest w praktyce możliwe.
Zamiast katalogu kosztów podatkowych, ustawodawca wskazuje cechy, jakim muszą odpowiadać wydatki podatnika, aby można je uznać za koszt uzyskania przychodu. Obok pozytywnej definicji, w ustawach podatkowych znajdziemy negatywny katalog wydatków, które do kosztów uzyskania przychodu nie mogą zaliczone (wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów).
Warunki uznania kosztu za koszt uzyskania przychodu
Wydatek podlega zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli:
- został poniesiony (co do zasady nie ma znaczenia faktyczne zapłacenie, ale poniesienie kosztu, czyli wystawienie faktury, ujęcie w księgach),
- przez podatnika (nie przez inną osobę),
- celem poniesienia kosztu było osiągnięcie przychodów, zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,
- koszt nie został wymieniony w katalogu kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów.
Wymienione cechy muszą zostać spełnione łącznie.
Oznacza to, że nie każdy wydatek, który pozostaje w związku z przychodem i dla osiągnięcia przychodu został przez podatnika poniesiony, stanowi koszt podatkowy. Przesłanka ta jest konieczna, ale nie jest wystarczająca. Pamiętać bowiem należy, że oprócz warunku pozytywnego, koszt nie może znajdować się na liście kosztów negatywnych.
Obowiązek dokumentowania kosztów uzyskania przychodów
Ustawy o podatkach dochodowych nie zawierają regulacji dotyczących obowiązku i zasad dokumentowania kosztów uzyskania przychodów. Zobowiązują jednak podatników do prowadzenia ewidencji rachunkowej, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i podatku. W tym zakresie wskazują, że ewidencja rachunkowa powinna być prowadzona zgodnie z przepisami określającymi zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów albo ksiąg rachunkowych.
Dowodami poniesienia kosztów podatkowych będą więc dokumenty księgowe (rachunki, faktury VAT) wskazane w przepisach prawa bilansowego. Podkreślić jednak należy, że podatnik może przedstawiać inne dowody wskazujące, że koszty zostały poniesione, a celem wydatku było uzyskanie przychodu. Wynika to z przepisów regulujących postępowanie podatkowe – Ordynacji podatkowej. Dopuszczają one uznanie za dowód wszystkiego, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Określone zdarzenia gospodarcze wymagają szczególnego dokumentowania, a przepisy nakładają na podatników obowiązek prowadzenia dodatkowych ewidencji. Należy wspomnieć ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję przebiegu pojazdu, karty przychodów pracowników, czy ewidencję wyposażenia.
Podstawa prawna:
- art. 1, art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych,
- art. 1, art. 22 ust. 1, art. 23 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- art. 180 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa.