Zasadą jest, że odpisy i wpłaty na wszelkiego rodzaju fundusze utworzone przez podatnika nie stanowią kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 9 ustawy o CIT. Wyjątkiem od tej zasady są odpisy utworzone przez podatników na podstawie obowiązków wynikających z odrębnych ustaw. Do takich funduszy należą między innymi odpisy za Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.
Wysokość odpisu na ZFŚS w 2013 r. ustala się na podstawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2010 r. ogłoszonego przez Prezesa GUS i wynosi ono w 2013 r. 2.917,14 zł a odpis taki standardowo wynosi 37.5 % powyższego wynagrodzenia na jednego pracownika zatrudnionego w tzw. normalnych warunkach pracy. Utworzony w ten sposób odpis stanowi dla podatnika koszty uzyskania przychodu.
Problemy pojawiają się natomiast przy dodatkowych odpisach.
Kwestię płatności dokonywanych na rzecz ZFŚS reguluje art. 16 ust. 1 pkt 9 lit. b) ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodu odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika, kosztem uzyskania przychodów są jednak odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o ZFŚS obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek Funduszu.
Nazwy towarów i usług na paragonach - interpretacja ogólna MF
Sprzedaż towarów używanych zwolniona z VAT – zmiany 2014
W efekcie kosztem uzyskania przychodów są te wpłaty, które wynikają z przepisów ustawy ZFŚS, pod warunkiem że zostały faktycznie wpłacone na ten fundusz. Zgodnie z przywołanymi przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych i brzmieniem art. 6 tejże ustawy odpisy i zwiększenia obciążają koszty działalności pracodawcy, stąd też dla celów podatkowych istotne jest aby odpis taki dokonany został zgodnie z przepisami ustawy. Obowiązujące przepisy określają minimalne wpłaty na ZFŚS, pracodawca ma jednak prawo do ustalenia wpłat na wyższym poziomie. Zgodnie z art. 4 ustawy o ZFŚS, wysokość odpisu może być kształtowana w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania czy też porozumieniu z pracownikiem w wyższej wysokości niż minimalna wynikająca z przepisów.
Tak więc dodatkowy odpis na ZFŚS będzie stanowił koszty uzyskania przychodów, jeżeli zostanie przelany na rachunek ZFŚS oraz jego dokonanie znajduje umocowanie w regulacjach ustawy czyli w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania bądź uzgodnieniach z pracownikiem.
Wymóg dokonywania dodatkowych odpisów w zgodnie z przepisami prawa pracy, określonymi w ustawie o ZFŚS jest szczególnie podkreślany w orzecznictwie organów podatkowych. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 28 kwietnia 2010 r. ( sygn. IBPBI/2/423-226/10/MO ) stwierdził, że jeżeli w momencie zasilenia ZFŚS nie istniały regulacje, na podstawie których go dokonano, to wydatki takie nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Należy dodać, iż zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są otrzymane przez pracownika wartości w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o ZFŚS, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 380 zł. Tak więc z punktu widzenia pracownika istotne jest, aby otrzymane świadczenia socjalne były finansowane z ZFŚS, w związku z tym brak podstawy do dokonania przelewu na taki fundusz może powodować wątpliwości, czy dane świadczenie jest finansowane z funduszu, czy też bezpośrednio ze środków pracodawcy, co uniemożliwia zastosowanie zwolnienia z PIT.
Posiadanie prawidłowo udokumentowanego wydatku na ZFŚS umożliwia zminimalizowanie ryzyka podatkowego, związanego z ewentualnym kwestionowaniem przez organ podatkowy zasadności uznania go za koszty uzyskania przychodu, ale także na zasadności przyznawania pracownikom określonych świadczeń oraz niepobrania z tego tytułu zaliczki na podatek.
Joanna Litwińska,
ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego