Nowe przepisy, regulujące zasady obrotu ziemią rolną, mocno ograniczą możliwość jej zakupu osobom niebędącym rolnikami, ale dla prowadzących gospodarstwa mogą oznaczać mniejsze ceny i łatwiejszy zakup gruntów pod uprawę. I choć co do zasady, zakup ziemi rolnej objęty jest podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to w niektórych przypadkach transakcje są z podatku zwolnione.
Notariusz policzył i naliczył
Ustawodawca chciał ułatwić rolnikom powiększanie gospodarstw, więc jeśli po zakupie nowego gruntu powstanie gospodarstwo o powierzchni co najmniej 11 ha albo dojdzie do powiększenia gospodarstwa, którego powierzchnia przekracza 11 ha (ale do nie więcej niż 300 ha), umowa będzie z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) zwolniona.
O tym zapisie pamiętał notariusz, w obecności którego została podpisana umowa zakupu dwóch działek rolnych o powierzchni łącznej 1,98 ha. Kupującymi byli rolnicy, którzy gospodarowali na gruntach rolnych oraz leśnych o powierzchni 8,37 ha. Jak łatwo wyliczyć, po zakupie dodatkowej ziemi rolnicy będą posiadać łącznie 10,35ha, a więc za mało, aby skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Notariusz więc naliczył i pobrał podatek od czynności cywilnoprawnych.
Zasady przeliczania użytków rolnych dla potrzeb podatku rolnego od 1 stycznia 2016 r.
Ale rolnicy uznali, że notariusz popełnił błąd i że należy im się zwrot zapłaconego podatku, bo po transakcji ich gospodarstwo będzie miało powierzchnię przekraczającą 11 ha. Zwrócili się w tej sprawie do Izby Skarbowej w Katowicach, a ta, w interpretacji z 18 kwietnia 2016 r. (sygnatura IBPB-2-1/4514-47/16/AD) przyznała im rację. Bo transakcja rzeczywiście z PCC była zwolniona.
Fizyczny kontra przeliczeniowy
Wszystko przez to, że hektar hektarowi nierówny. W przepisach pojawiają się dwa rodzaje hektara – jeden to hektar fizyczny, a więc ten znany wszystkim ze szkoły, czyli kwadrat o bokach 100 na 100 metrów. Drugi to hektar przeliczeniowy, czyli jednostka miary stworzona na potrzeby podatku rolnego. Hektar przeliczeniowy to z grubsza rzecz biorąc, powierzchnia pola, która daje takie same plony zbóż jak 1 ha gleby IV klasy. A więc jeśli ziemia jest lepsza, to 1 ha fizyczny może się równać nawet blisko 2 ha w przypadku gleby najwyższej klasy.
W ustawie o PCC, we fragmencie dotyczącym zwolnienia, mówi się o gospodarstwie rolnym w rozumieniu przepisów ustawy o podatku rolnym. Tam zaś gospodarstwo rolne definiuje się jako obszar gruntów rolnych o powierzchni łącznej przekraczającej 1 ha albo 1 ha przeliczeniowy.
Normy szacunkowe dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej w 2016 r.
To zaś oznacza, że przy ustalaniu, czy transakcja zakupu ziemi jest objęta PCC, notariusz powinien brać pod uwagę nie tylko powierzchnię, liczoną w hektarach fizycznych, ale także jego wielkość w hektarach przeliczeniowych.
Jeśli wziąć pod uwagę hektary przeliczeniowe, to w przytoczonej wyżej sytuacji rolnicy przed zakupem dysponowali gruntami o powierzchni przekraczającej 12 ha przeliczeniowych, a po zakupie powstało gospodarstwo mające więcej niż 15 ha. A więc notariusz niesłusznie naliczył podatek.
Jak widać, warto pamiętać o tym, że powierzchnię gospodarstwa można liczyć w hektarach przeliczeniowych. Dzięki temu można bowiem zaoszczędzić nawet kilka tysięcy złotych.
Marek Siudaj, Tax Care