Rozważmy ten problem na poniższym przykładzie.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce otrzymała pożyczkę od jednego ze swoich zagranicznych udziałowców z siedzibą w Hiszpanii. Spółka otrzymując pożyczkę zagraniczną od udziałowca zagranicznego była zwolniona z opłaty PCC. Następnie zgodnie z ustaleniami, podjęto decyzję o konwersji pożyczki (kapitał i odsetki) na kapitał podstawowy i kapitał zapasowy spółki. Została podjęta uchwała o podwyższeniu kapitału podstawowego i kapitału zapasowego przez wniesienie wkładu pieniężnego. Wysokość podwyższenia kapitału podstawowego i zapasowego spółki była równa wierzytelności z tytułu udzielonej pożyczki wraz z odsetkami. Zostało też podpisane porozumienie ze spółką o potrąceniu wzajemnych wierzytelności: Spółki wobec udziałowca z tytułu objęcia udziałów i udziałowca wobec Spółki z tytułu udzielonej pożyczki wraz z odsetkami.
Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 223) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o PCC, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Stosownie do art. 1 ust. 3 pkt 2 ww. ustawy w przypadku umowy spółki za zmianę umowy przy spółce kapitałowej – uważa się podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty. Stosownie do art. 1a pkt 2 ww. ustawy określenie spółka kapitałowa oznacza spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkę akcyjną oraz spółkę europejską.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Kapitał podstawowy (zakładowy)
Czynnością podlegającą opodatkowaniu PCC traktowaną jako zmiana umowy spółki jest zwiększenie (podwyższenie) kapitału zakładowego spółki kapitałowej. Podwyższenie kapitału podstawowego pokrytego wierzytelnością przysługującą udziałowcowi wobec Spółki z tytułu udzielonych pożyczek będzie na gruncie ustawy o PCC traktowane jako zmiana umowy spółki kapitałowej podlegająca opodatkowaniu PCC.
Kapitał zapasowy
Ustawodawca włączył do opodatkowania wyłącznie czynności skutkujące podwyższeniem kapitału zakładowego (podstawowego) spółki, więc konwersja pożyczek na kapitał zapasowy nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu PCC. Tym samym jej dokonanie nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w tym podatku.
Obowiązek podatkowy
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2 oraz art. 4 pkt 9 ww. ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki mającej osobowość prawną i ciąży na spółce. Natomiast na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o PCC, przy zmianach umowy spółki stosuje się stawkę podatku przewidzianą dla umowy spółki, czyli stawkę w wysokości 0,5 %, a stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b) ww. ustawy podstawę opodatkowania stanowić będzie wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy.
Jacek Andziak