RADA
Wprowadzając do ewidencji środków trwałych w 2009 r. samochód osobowy zakupiony w 2004 r., może Pan przyjąć za wartość początkową cenę jego nabycia. Bez znaczenia pozostaje okres jego wykorzystywania do celów prywatnych i zużycie z tego tytułu. Zasadę tę stosuje się, nawet jeżeli tak ustalona wartość początkowa byłaby znacznie wyższa od obecnej wartości rynkowej samochodu. Jeżeli kupił Pan w 2004 r. nowy samochód, to może go Pan amortyzować według liniowej stawki 20%. Gdy w 2004 r. zakupił Pan samochód spełniający kryteria uznania go za używany, to może Pan zastosować indywidualną stawkę amortyzacji w wysokości 40%. Szczegóły - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Z pytania wynika, że w tym roku zamierza Pan wprowadzić do ewidencji środków trwałych samochód osobowy, który do tej pory wykorzystywał Pan do celów prywatnych. Należy więc prawidłowo ustalić jego wartość początkową oraz wysokość odpisów amortyzacyjnych.
Ustalenie wartości początkowej samochodu
W przypadku wprowadzania do ewidencji środków trwałych, które zostały nabyte w drodze kupna, ich wartość początkową należy ustalić na podstawie ceny ich nabycia.
Ceną nabycia jest kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania. Do związanych z zakupem podatnik może zaliczyć w szczególności koszty:
• transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze,
• montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych,
• opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji.
Kwota należna zbywcy powinna zostać pomniejszona przez podatnika o VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w myśl ustawy o podatku od towarów i usług (art. 22g ust. 3 updof).
W przedstawionym przez Pana stanie faktycznym cenę nabycia samochodu można ustalić na podstawie posiadanych przez Pana dokumentów. Mamy więc do czynienia z sytuacją, w której ustalenie ceny nabycia samochodu jest możliwe, gdyż cena jego zakupu jest wartością znaną. W tym przypadku bez znaczenia pozostaje fakt, że samochód był wykorzystywany przez Pana przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych przez kilka lat do celów prywatnych i tym samym jest on już w pewnym stopniu zużyty.
Taki sposób ustalania wartości początkowej samochodu osobowego wprowadzanego do ewidencji po kilku latach od jego zakupu potwierdzają organy podatkowe. W piśmie z 25 lipca 2008 r., nr IBPB1/415-337/08/WRz, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach odpowiadał na pytanie dotyczące ustalania wartości początkowej samochodu osobowego zakupionego przez podatniczkę w 1999 r., a wprowadzanego do ewidencji środków trwałych w 2008 r. Organ podatkowy uznał, że podatniczka, która w 1999 r. kupiła samochód osobowy za kwotę brutto 51 650,01 zł, a następnie w 2008 r. wprowadziła go do ewidencji środków trwałych, może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od jego pełnej wartości (jeżeli nie przekroczyła ona równowartości 20 000 euro). W piśmie czytamy, że:
Odnosząc powyżej powołane przepisy oraz przedstawiony stan faktyczny, należy uznać, iż może Pani zaliczyć przedmiotowy samochód do środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych od jego pełnej wartości (jeżeli nie przekroczyła ona równowartości 20 000 euro), oczywiście pod warunkiem że pojazd ten będzie wykorzystywany, i to wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej.
Ustalenie wysokości stawki amortyzacyjnej
Jeżeli w 2004 r. kupił Pan nowy samochód, to wprowadzając go do ewidencji jako środek trwały, może Pan stosować stawkę liniową. Dla samochodów osobowych wynosi ona 20%.
PRZYKŁAD
Pan Nowak kupił w 2004 r. nowy samochód osobowy za 60 000 zł, co wynika z posiadanych przez niego dokumentów. Jego obecna cena rynkowa wynosi 30 000 zł.
Wprowadzając samochód do ewidencji środków trwałych w 2009 r., powinien przyjąć jego wartość początkową w wysokości 60 000 zł.
Nie ma znaczenia, że przez długi okres wykorzystywał samochód do celów prywatnych. Nie jest również istotne zużycie tego samochodu na skutek używania go do tych celów.
Pan Nowak będzie amortyzował ten samochód przez 5 lat. Rocznie będzie dokonywał odpisów amortyzacyjnych w wysokości: 60 000 zł × 20% = 12 000 zł. Miesięczny odpis wyniesie: 12 000 zł : 12 = 1000 zł.
Jeżeli w 2004 r. nabył Pan używany samochód, to do jego amortyzacji możliwe jest zastosowanie indywidualnej stawki. Podatnik może bowiem indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do jego ewidencji, z tym że okres amortyzacji dla środków transportu nie może być krótszy niż 30 miesięcy (art. 22j ust. 1 pkt 2 updof). Środki trwałe (z wyjątkiem budynków, lokali, budowli) można uznać za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez 6 miesięcy (art. 22j ust. 2 pkt 1 updof). Zastosowanie podwyższonej stawki amortyzacyjnej do używanych samochodów potwierdzają organy podatkowe. W piśmie z 21 sierpnia 2007 r., nr IPPB1/415-20/07-2/AG, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że:
Z przywołanych przepisów art. 22j ust. 2 pkt 1 updof wynika, że podatnik może zastosować indywidualną stawkę amortyzacji, jeżeli nabył używany samochód, który był wykorzystywany u poprzedniego właściciela (przed nabyciem przez podatnika) przez wymagany okres co najmniej 6 miesięcy (...)
Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, pierwsza rejestracja samochodu nastąpiła w dniu 08.05.2000 r., samochód został zakupiony przez Panią w dniu 13.03.2007 r., a stan licznika wskazywał przebieg 130 000 tys. km (...)
Mając na uwadze powyższe, zajęte przez Panią stanowisko w przedmiotowej sprawie, odnośnie do uznania zakupionego samochodu osobowego za używany środek trwały i zastosowania wobec niego 30-miesięcznego okresu amortyzacji, jest prawidłowe.
Jeżeli zatem samochód będzie spełniał kryteria uznania go za używany (czyli w 2004 r. kupił Pan samochód używany przez co najmniej 6 miesięcy), to wprowadzając go do ewidencji w 2009 r., może Pan amortyzować go według indywidualnej stawki. Wówczas okres jego amortyzacji może wynosić 2,5 roku, a indywidualna roczna stawka amortyzacji 40% (100% : 2,5).
PRZYKŁAD
Pan Nowak kupił w 2004 r. używany samochód osobowy za 60 000 zł. Poprzedni właściciel wykorzystywał samochód ponad 6 miesięcy, co pan Nowak potrafi udokumentować.
Obecna cena rynkowa tego samochodu wynosi 30 000 zł.
Wprowadzając ten samochód do ewidencji środków trwałych, pan Nowak powinien przyjąć jego wartość początkową w wysokości 60 000 zł.
W związku z tym, że samochód spełnia kryteria uznania go za używany, pan Nowak dla celów amortyzacji może zastosować indywidualną stawkę w wysokości 40% i amortyzować samochód przez 2,5 roku (30 miesięcy).
Rocznie pan Nowak będzie dokonywał odpisów amortyzacyjnych w wysokości: 60 000 zł × 40% = 24 000 zł. Miesięczny odpis wyniesie: 24 000 zł : 12 = 2000 zł.
• art. 22g ust. 3 i ust. 8 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 69, poz. 587
Krzysztof Rustecki
ekspert w zakresie podatków dochodowych