rada
Poniesione koszty związane z wypłatą odszkodowania za zniszczony towar (mąkę) będą stanowiły koszt uzyskania przychodu dla Państwa firmy. Należy go ująć w kolumnie 13 pkpir (według „starego” wzoru księgi - w kol. 14). Następnie, gdy ubezpieczyciel wypłaci Państwu odszkodowanie, będzie ono stanowiło przychód do opodatkowania, który będzie należało zaewidencjonować w kol. 8 księgi.
uzasadnienie
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 (art. 22 ust. 1 updof). Z kolei nie są kosztami uzyskania przychodów kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług (art. 23 ust. 1 pkt 19 updof). Państwa firma transportowa zobowiązała się do przewozu mąki z młynów do odbiorcy. Ponieważ mąka została zniszczona, usługa transportowa nie została w ogóle wykonana. We wspomnianym artykule nie jest wymieniony przypadek niewykonania usługi. Należy więc go rozpatrywać na zasadach ogólnych z art. 22 ust. 1 updof, zgodnie z którym kwotę wypłaconą młynom można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, ponieważ jest ona związana z uzyskiwanymi przez firmę transportową przychodami, a transport mąki odbywał się w celu osiągnięcia przychodu. Podobne stanowisko zajął Naczelnik Urzędu Skarbowego w Łowiczu w postanowieniu z 28 maja 2007 r., nr US I/I 415/5/2007:
(...) W art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest wymieniony przypadek niewykonania usługi. A zatem, (...) kwotę wypłaconą kontrahentowi można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. (...)
oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w decyzji z 31 maja 2005 r., nr BI/005-0958:
(...) W świetle powyższego wypłacone przez Spółkę odszkodowanie dla kontrahenta za uszkodzony lub zniszczony ładunek w transporcie, jeżeli nastąpiło np. na skutek zdarzenia losowego, należy uznać za koszt uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Również opłaty sankcyjne, kary umowne za przetrzymywanie kontenera lub postój środka transportu pod załadunkiem lub wyładunkiem, wynikające z umów zawartych przez Spółkę z kontrahentami, nie stanowią wady wykonanej usługi spedycyjnej i będą stanowiły koszty uzyskania przychodu na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. - o podatku dochodowym od osób prawnych - (...) Powyższe wydatki są związane ze świadczonymi przez Spółkę na rzecz zleceniodawców usługami spedycyjnymi i przychodami wykazanymi z tego tytułu, zatem powinny być kwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich zarachowania, tj. w momencie otrzymania not obciążeniowych od zleceniodawców (...)
W zakresie przychodu należy zauważyć, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (art. 9 updof). Przychodem z działalności gospodarczej są m.in. otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 14 ust. 2 pkt 12 updof). Zwolnione z podatku są zaś kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Ze zwolnienia tego wyłączono jednak odszkodowania za szkody dotyczące składników majątkowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c (art. 21 ust. 1 pkt 4 updof).
Oznacza to, że otrzymane odszkodowanie za utratę powierzonego do przewozu towaru będzie stanowiło przychód. Należy go ująć w kolumnie 8 pkpir jako „pozostałe przychody” w dniu jego otrzymania.
PRZYKŁAD
Firma transportowa przyjęła zlecenie od młynów przewozu mąki do ich kontrahentów. W trakcie jednego z transportów nastąpiło uszkodzenie naczepy skutkujące wysypaniem się mąki na drogę, a tym samym całkowite jej zniszczenie. W tej sytuacji młyny obciążyły firmę transportową notą za zniszczoną mąkę w kwocie 20 000 zł. Firma transportowa, uznając swoją odpowiedzialność, zapłaciła odszkodowanie. Należy je zaksięgować w koszty uzyskania przychodu w kolumnie 13 podatkowej księgi przychodów i rozchodów (według „starego” wzoru księgi - w kolumnie 14) w dacie poniesienia tego kosztu, czyli pod datą wystawienia noty obciążeniowej.
Następnie firma transportowa zgłosiła szkodę do swojego ubezpieczyciela, który nie uwzględnił pełnego roszczenia i wypłacił odszkodowanie w kwocie 18 500 zł. Wypłacone odszkodowanie w dacie jego wpływu na rachunek bankowy firmy transportowej należy zaewidencjonować w kolumnie 8 pkpir - „pozostałe przychody”. Właściwym dokumentem księgowym do ujęcia tego przychodu jest wyciąg bankowy.
l art. 9, art. 14 ust. 2 pkt 12, art. 21 ust. 1 pkt 4, art. 22 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 99, poz. 658
l pkt 8 i 13 objaśnień do pkpir stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 36, poz. 229
Leszek Porowski
doradca podatkowy, współwłaściciel Biura Rachunkowego Porowski Consulting