Ulga na cele rehabilitacyjne należy do ulg odliczanych od podstawy opodatkowania, czyli od dochodu. Umożliwia ona podatnikom uwzględnienie poniesionych w ciągu roku wydatków m.in. na leki, sprzęt rehabilitacyjny czy też pobyt w sanatorium. Prawo do skorzystania z odliczenia zostało jednak obwarowane szeregiem warunków. Dotyczą one zarówno wydatków uprawniających do zastosowania ulgi, jak i wymogów, które musi spełniać sam podatnik. Uwzględnienie ulgi w rocznym rozliczeniu podatkowym zależy od spełnienia wszystkich warunków łącznie. Pamiętać należy, że odliczeniu podlegają wyłącznie te wydatki, które nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku wydatków dofinansowanych z powyższych funduszy podatnik nie traci prawa do ulgi, obowiązują go jednak pewne ograniczenia. Podatnik w takiej sytuacji może odliczyć jedynie różnicę pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą dofinansowaną lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.
Dla kogo ulga
Ulga rehabilitacyjna przysługuje zarówno podatnikowi będącemu osobą niepełnosprawną, jak i podatnikowi, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w art. 26 ust. 7e precyzuje, jakie osoby niepełnosprawne pozostające na utrzymaniu podatnika uprawniają go do skorzystania z ulgi. Są to: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób nie przekraczają kwoty 9120 zł.
Podatnik, który chce odliczyć wydatki na cele rehabilitacyjne lub związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, w pierwszej kolejności powinien sprawdzić, czy kwalifikuje się (lub osoba pozostająca na jego utrzymaniu) do uwzględnienia ulgi. Za osobę niepełnosprawną na gruncie ustawy o PIT uważa się osobę, która posiada orzeczenie o zakwalifikowaniu do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy bądź decyzję przyznającą rentę szkoleniową lub rentę socjalną albo, w przypadku osób, które nie ukończyły 16 lat, orzeczenie o rodzaju i stopniu niepełnosprawności. Do dokonania odliczeń uprawnia również orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do 31 sierpnia 1997 r.
Podatnik, który już wie, że przysługuje mu prawo do odliczenia ulgi rehabilitacyjnej, musi wiedzieć, jakie poniesione w ciągu roku wydatki może uwzględnić w zeznaniu podatkowym. Katalog tych wydatków jest obszerny i składa się z kilkunastu pozycji. Lista wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, ponoszone przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną, lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zawarty jest w ust. 7a art. 26 ustawy o PIT.
Ile do odliczenia
Odliczenie niektórych wydatków na cele rehabilitacyjne jest limitowane. Próg odliczeń w wysokości 2280 zł dotyczy wydatków na opłacanie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządów ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa oraz na utrzymanie przez osoby niewidome psa przewodnika. Limit w tej samej wysokości odnosi się do wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, na potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.
Prawo
do odliczeń wydatków na cele rehabilitacyjne nie przysługuje osobie, która nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności
Do grupy limitowanych odliczeń z tytułu wydatków rehabilitacyjnych należą również wydatki na leki. W tym wypadku odliczeniu podlegają wyłącznie wydatki w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł. W rocznym rozliczeniu podatkowym można zatem odliczyć nadwyżkę wydatków miesięcznych ponad kwotę 100 zł Trzeba wiedzieć, że odliczyć można wyłącznie wydatki na leki zalecone przez lekarza specjalistę, które osoba niepełnosprawna musi przyjmować stale lub czasowo.
Ważne!
Objęte ulgą wydatki na leki należy określać odrębnie dla każdego miesiąca w roku. Nadwyżkę w każdym miesiącu ponad kwotę 100 zł na koniec roku należy zsumować i w ten sposób ustalić kwotę przysługującego odliczenia
Obowiązki dokumentacyjne
Warunkiem uwzględnienia ulgi rehabilitacyjnej w rocznym zeznaniu podatkowym za 2007 rok jest odpowiednie udokumentowanie poniesionych wydatków. Przykładowo można tu wymienić faktury lub rachunki na zakup leków wystawione przez aptekę, bilety kolejowe na odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego - w przypadku wyjazdu do sanatorium. Obowiązek dokumentacyjny w niektórych przypadkach został jednak wyłączony. Dotyczy to wydatków związanych z opłaceniem przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, utrzymaniem przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika, a także wydatków związanych z przejazdami na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne samochodem osobowym stanowiącym własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej. W tym ostatnim przypadku nie będą zatem potrzebne żadne faktury potwierdzające np. zakup paliwa. Podatnik jest natomiast zobowiązany do uprawdopodobnienia samego faktu przejazdów. W tym celu warto przechowywać m.in. skierowanie lekarskie na zabiegi, czy też oświadczenie lekarza, że dana osoba z takich zabiegów korzystała.
Jak odliczyć
Wydatki na rehabilitację podatnicy podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych, według skali podatkowej, mogą uwzględnić po zakończeniu roku podatkowego w deklaracji PIT-36 lub PIT-37, do których należy dołączyć informację o dokonanych odliczeniach na formularzu PIT/O (w części D dotyczącej odliczeń od dochodu). Odliczeń wydatków na cele rehabilitacyjne mogą również dokonywać podatnicy rozliczający się z fiskusem w formie ryczałtu ewidencjonowanego, w składanym zeznaniu podatkowym PIT-28 wraz z załącznikiem PIT/O. Zgodnie z ogólną regułą odliczeniu od dochodu podlegają tylko te wydatki, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodów na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne lub od dochodu na podstawie ustawy o podatku tonażowym.
CO MOŻNA ODLICZYĆ
Podatnik ma prawo do odliczenia w zeznaniu rocznym wydatków poniesionych na:
• adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
• zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,
• zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
• odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
• odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych, a także pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne,
• opłacenie przewodników osób niewidomy I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
• utrzymanie przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika,
• opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
• opłacenie tłumacza języka migowego,
• kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 lat,
• leki, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub okresowo,
• odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne osoby niepełnosprawnej karetką transportu sanitarnego oraz osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi niż karetka środkami transportu sanitarnego,
• używanie samochodu osobowego - stanowiącego własność lub współwłasność osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 lat - na potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne,
• odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem: na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładach rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, a także na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci i osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.
MAGDALENA MAJKOWSKA
magdalena.majkowska@infor.pl