Spółki osobowe to jedna z najpopularniejszych form prowadzenia działalności gospodarczej przez podatników.
W przypadku np. spółki cywilnej, która w praktyce jest dość często formą prowadzenia działalności, spółką określa się zawartą na piśmie umowę wspólników, przez którą, w myśl przepisów Kodeksu cywilnego, zobowiązują się oni dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, jak również do wniesienia wkładu na poczet majątku jednostki gospodarczej.
Należy przy tym pamiętać, iż wspólnicy z zasady odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Można zatem powiedzieć, że podstawą istnienia spółek osobowych jest więź łącząca wspólników.
Choć spółka nie jest podatnikiem, w pierwszej kolejności ustala się wartość jej dochodu
W przeciwieństwie do podmiotów kapitałowych, spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej. Oznacza to, że jednostka gospodarcza nie może być samodzielnym podatnikiem podatku dochodowego, w związku z czym każdy ze wspólników jest zobowiązany indywidualnie rozliczyć się z organem podatkowym z tytułu uzyskanego przez siebie udziału w zysku spółki.
W tym celu najpierw należy ustalić wartość dochodu, jaki wygenerowała spółka, tak jakby to ona była podatnikiem. W następnej kolejności, ustala się dochód poszczególnych wspólników, stosując przy tym zasadę proporcji, wynikającą z prawa do udziału w zysku spółki.
Dopiero od tak ustalonej kwoty określa się wartość zobowiązania podatnika względem organu podatkowego.
Jak rozliczyć wspólników spółki cywilnej, gdy co miesiąc mają różne udziały?
Kiedy wspólnik spółki jawnej może być zwolniony z konieczności udziału w stratach?
Podział zysku nie zawsze zależny od wielkości faktycznego udziału w spółce
Jak już zostało wspomniane, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, w tym przypadku w spółce osobowej, u każdego wspólnika z zasady określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku.
Warto przy tym zwrócić uwagę na to, iż w przypadku braku dodatkowych uwarunkowań, przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.
Inaczej sprawa wygląda w przypadku, gdy w treści umowy spółki zostanie zawarta klauzula określająca inne zasady, według których dzielony będzie zysk, stanowiąca tym samym klucz podziału wypracowanego przychodu. Określenie udziału w zyskach dla poszczególnych wspólników w umowie spółki wydaje się być zatem dość ważne z punktu widzenia prawa podatkowego.
Powyższe zasady mają zastosowanie również w odniesieniu do kosztów uzyskania przychodów, jak również strat. Można zatem założyć, ze poniesione koszty będą podlegały analogicznemu podziałowi pomiędzy wspólników.
Elżbieta Węcławik
Adam Bujalski