Wybrana forma opodatkowania działalności gospodarczej nie jest przypisana do podatnika na zawsze. Może ją zmienić, ale w większości przypadków tylko do 20 lutego.
- Jakie formy opodatkowania może wybrać przedsiębiorca?
- Opodatkowanie według skali podatkowej – wady i zalety
- Podatek liniowy – wady i zalety
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – wady i zalety
Jakie formy opodatkowania może wybrać przedsiębiorca?
Przedsiębiorcy mogą w 2024 r. wybierać między trzema formami opodatkowania:
- na zasadach ogólnych (według skali podatkowej),
- stawką liniową,
- ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Istnieje także czwarta forma opodatkowania – karta podatkowa, ale mogą korzystać z niej tylko te podmioty, które były opodatkowane w tej formie na dzień 31 grudnia 2021 r. i kontynuują to opodatkowanie. Oznacza to, że nie ma możliwości wyboru karty podatkowej jako formy opodatkowania w 2024 r., jeśli podatnik nie był wcześniej tak opodatkowany.
To jaką formę opodatkowania wybierze przedsiębiorca istotnie wpłynie na poziom jego obciążeń podatkowych. Nie jest jednak tak, że którakolwiek ze wskazanych form jest lepsza od innej – wybór zawsze musi być uzależnionych od specyfiki prowadzonej działalności i dostosowany do jej potrzeb.
Opodatkowanie według skali podatkowej – wady i zalety
Do podstawowych zalet korzystania z opodatkowania na zasadach ogólnych należą:
- prawo do korzystania z ulg podatkowych,
- prawo do rozliczenia z małżonkiem,
- prawo do rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
- możliwość stosowania kosztów uzyskania przychodów,
- możliwość stosowania kwoty wolnej (w 2024 r. – 30.000 zł).
Jednak ta forma opodatkowania ma jednocześnie wady, do których należą:
- konieczność zapłaty wyższego podatku po przekroczeniu progu podatkowego (w 2024 r. jest to 32% podatku po przekroczeniu dochodu w wysokości 120.000 zł),
- obowiązek prowadzenia pkpir,
- brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej.
Podatek liniowy – wady i zalety
W przypadku podatku liniowego do podstawowych zalet należą:
- stosowanie jednej stawki podatku, niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu,
- dochody opodatkowanie liniowo nie podwyższają dochodów, które muszą zostać opodatkowane na zasadach ogólnych, a więc pozwala to na uniknięcie (opóźnienie) przekroczenia progu podatkowego,
- możliwość stosowania kosztów uzyskania przychodów,
- możliwość odliczenia od przychodu zapłaconej składki zdrowotnej (w 2024 r. do limitu 10.200 zł).
W przypadku tej form opodatkowania wadą jest jednak brak prawa do:
- stosowania większości ulg podatkowych,
- wspólnego rozliczenia z małżonkiem,
- rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
- stosowania kwoty wolnej od podatku (w 2024 r. – 30.000 zł).
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – wady i zalety
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest formą opodatkowania korzystną głównie dla tych podmiotów, które ponoszą niskie koszty prowadzenia działalności. Jej zaletami są:
- możliwość stosowania w większości przypadków stosunkowo niskich stawek podatku (w 2024 r. są to: 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15% oraz 17%),
- możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości.
Ta forma opodatkowania ma jednak istotne wady, wśród których najważniejsze to:
- konieczność stosowania kryterium dochodowego (2 mln. euro),
- wykluczenie z opodatkowania w tej formie niektórych rodzajów prowadzonej działalności (np. prowadzenie apteki, lombardu czy kantoru).
Podstawa prawna
art. 9a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.)