Prawo do ulgi i jej wysokość
Ustawa o podatku od osób fizycznych w sposób jasny precyzuje kto i na jakich warunkach może skorzystać z ulgi prorodzinnej. W świetle zawartych w niej zapisów podatnik ma prawo odliczyć kwotę ulgi prorodzinnej na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
- wykonywał władzę rodzicielską;
- pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
- sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Ulga w PIT na dziecko pozamałżeńskie
Ulga przysługuje oczywiście na dzieci małoletnie, ale również na dzieci pełnoletnie:
- bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
- do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o PIT w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, z wyjątkiem renty rodzinnej;
- w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego lub sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.
Jeżeli chodzi o wysokość odliczenie w ramach ulgi prorodzinnej, przysługuje ono za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, w stosunku do:
1) jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
- pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,
- niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4 ustawy i PIT, do którego ma zastosowanie kwota dochodu 112.000 zł;
Ulga prorodzinna dla opiekunów prawnych i rodzin zastępczych
2) dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3) trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:
- 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
- 166,67 zł na trzecie dziecko,
- 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Dodatkowo, prawo do skorzystania z ulgi dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
Zwrot podatku PIT dla dużych rodzin w ciągu 30 dni
Wykonywanie władzy rodzicielskiej
Uprawnionymi do skorzystania z ulgi prorodzinnej są zatem m.in. podatnicy, którzy:
- osiągali dochody opodatkowane według skali podatkowej (z zastrzeżeniem wyżej wymienionych limitów),
- w stosunku do małoletniego dziecka wykonywali władzę rodzicielską.
Władza rodzicielska, w świetle Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przysługuje obojgu rodzicom, a jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
Podstawowe zasady wykonywania władzy rodzicielskiej
- Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
- Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra.
- Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.
- Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.
W jakiej proporcji byli małżonkowie mogą korzystać z ulgi na dzieci
Wobec tego, gdy w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez obojga rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do skorzystania z ulgi na dziecko. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.
Prawo do ulgi przysługuje zatem rodzicowi, który w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską. Dla nabycia praw do ulgi prorodzinnej nie wystarczy więc jedynie posiadanie władzy rodzicielskiej, prawo takie daje dopiero wykonywanie takiej władzy.