Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. nr 101, poz. 649, dalej: ustawa o PCC) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki,
- umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
- umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
- ustanowienia hipoteki,
- ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowy spółki.
Podatkowi podlegają także zmiany wskazanych wyżej umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC.).
Polecamy: Karta podatkowa - poradnik użytkownika
W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych określenie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mają charakter wyczerpujący. To, że wyliczenie czynności prawnych podlegających opodatkowaniu ma charakter wyczerpujący ma określone konsekwencje.
Wprowadzenie zamkniętego katalogu czynności podlegających opodatkowaniu oznacza, że wyłączone od opodatkowania są inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC. Oznacza to, że czynności, które nie są wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC. nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki takie same lub podobne do tych, które zostały wymienione we wskazanym wyżej przepisie.
Ważne jest również to, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w rezultacie o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść, a nie nazwa.
Umowa przedwstępna nie kształtuje ostatecznego stosunku prawnego między stronami, jej celem jest zobowiązanie do złożenia oznaczonego w niej oświadczenia woli, tj. zawarcia umowy przyrzeczonej. Konsekwencją tego określa art. 3 ust. 2 ustawy o PCC. Przepis ten wskazuje, że jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy przenoszącej własność.
Polecamy: serwis Urząd skarbowy
Reasumując należy wskazać, że:
• art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC wymienia wyczerpująco wszystkie czynności cywilnoprawne podlegające temu podatkowi,
• umowa przedwstępna (wstępna) sprzedaży jako niewymieniona we wskazanym wyżej przepisie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Oznacza to, że zawarcie przedwstępnej umowy sprzedaży nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, a co za tym idzie obowiązku płatności tego podatku.