REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podatek od czynności cywilnoprawnych bez tajemnic - PORADNIK

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Leszek Syguła
PCC - Poradnik
PCC - Poradnik
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) zapłacimy przy umowie sprzedaży i pożyczki. Również ustanowienie hipoteki czy założenie spółki sprawią, że trzeba będzie uiścić PCC. Jak to zrobić ?

Podatki 2019

REKLAMA

Autopromocja

Kiedy trzeba zapłacić PCC

Najczęstszymi zdarzeniami powodującymi, że będziesz musiał zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych są:

1) zawarcie umowy sprzedaży i zamiany (np. kupno samochodu),
2) zawarcie umowy pożyczki,
3) ustanowienie hipoteki,
4) zawarcie umowy spółki (akty założycielskie).

Prócz nich podatkowi podlegają także:

1) umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

2) umowy dożywocia,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

3) umowy o podziale spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

4) ustanowienie odpłatnego użytkowania, również użytkowania nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,

5) umowy depozytu nieprawidłowego.

Stawki podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Przy zmianie powyższych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania, również zapłacisz podatek. Wymienione czynności są także opodatkowane, jeżeli dochodzi do nich na skutek orzeczenia sądu (lub ugody), co ma najczęściej miejsce w przypadku umowy o podziale spadku.

Kto płaci PCC

Podatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych są:

1) osoby fizyczne,

2) osoby prawne (np. spółka z o.o., spółdzielnia)

3) jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (np. wspólnota mieszkaniowa), będące stronami czynności cywilnoprawnych.

W zależności od tego, jaka czynność cywilnoprawna jest zawierana, podatnikiem jest przy:

1) umowie sprzedaży – kupujący,

2) umowie pożyczki – biorący pożyczkę,

3) ustanowieniu hipoteki – składający oświadczenia woli o ustanowieniu hipoteki,

4) umowie spółki cywilnej – wspólnicy, a przy pozostałych umowach spółki – spółka,

5) przy umowie zamiany - obie strony umowy solidarnie.

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

W pozostałych przypadkach podatek płaci przy:

1) umowie darowizny – obdarowany,

2) umowie dożywocia – nabywca własności nieruchomości,

3) umowie o podziale spadku lub o zniesienie współwłasności – osoba nabywająca rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności,

4) ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności – użytkownik lub nabywający prawo służebności,

5) umowie depozytu nieprawidłowego – przechowawca.

Jakie są stawki PCC


Aby obliczyć wysokość PCC, trzeba co do zasady pomnożyć stawkę dla danej czynności przez wartość podstawy opodatkowania

Stawki PCC wynoszą:

1) od umowy sprzedaży

a) nieruchomości (np. mieszkań), rzeczy ruchomych (np. samochodów, dzieł sztuki) - 2 %

b) innych praw majątkowych (np. kwot mlecznych) - 1 %

2) od umowy pożyczki - 2 %

3) od ustanowienia hipoteki

a) na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty zabezpieczonej wierzytelności (hipoteka zwykła) - 0,1 %

b) na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej (hipoteka kaucyjna) - 19 zł

4) od umowy spółki - 0,5 %

5) od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny

a) przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2 %

b) przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych - 1 %

6) od umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności - 1 %

7) od depozytu nieprawidłowego - 2 %

Podstawą opodatkowania przy umowie sprzedaży jest wartość rynkowa rzeczy lub praw majątkowych (z wyłączeniem sytuacji, gdy nabywcą jest nierezydent).

Przy umowie sprzedaży podstawę opodatkowania ustalasz o wartość rynkową, która nie zawsze pokrywa się z wartością określoną w umowie.

Pan Jan Nowak zakupił od swojego szwagra samochód Mercedes CL 500 Coupe rocznik 2007 r. za bardzo atrakcyjną kwotę 100 000 zł. Wartość rynkowa tego samochodu (czyli jeżeli Pan Jan Nowak pojechałby na giełdę i tam go zakupił już bez żadnych preferencji) wynosi 450 000 zł. Podatek od czynności cywilnoprawnych jest liczony od wartości rynkowej, zatem w powyższym przypadku od wyższej kwoty 450 000 zł i wyniesie on 9 000 zł.

W pozostałych przypadkach podstawę opodatkowania stanowi:

1) przy umowie pożyczki - kwota pożyczki,

2) przy umowie spółki

a) przy zawarciu umowy - wartość wkładów wniesionych do majątku spółki albo wartość kapitału zakładowego,

b) przy zmianie umowy - wartość wkładów powiększających majątek spółki albo wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy,

c) przy dopłatach - kwota dopłat,

d) przy pożyczce udzielonej spółce przez wspólnika lub akcjonariusza - kwota lub wartość pożyczki,

e) przy oddaniu spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania - roczna wartość nieodpłatnego używania, którą przyjmuje się w wysokości 4 % wartości rynkowej rzeczy lub prawa majątkowego oddanego do nieodpłatnego używania,

f) przy przekształceniu, podziale lub łączeniu spółek - wartość majątku wniesionego do spółki albo wartość kapitału zakładowego,

g) przy przeniesieniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej lub jej siedziby - wartość kapitału zakładowego,

3) przy ustanowieniu hipoteki - kwota zabezpieczonej wierzytelności

4) przy umowie zamiany

a) lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego na taki lokal lub prawo do lokalu - różnica wartości rynkowych zamienianych lokali lub praw do lokali,

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

b) w pozostałych przypadkach - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek,

5) przy umowie darowizny - wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego,

6) przy umowie dożywocia - wartość rynkowa nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego,

7) przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku,

8) przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności - wartość świadczeń użytkownika bądź osoby, na rzecz której ustanowiono służebność, za okres, na jaki prawa te zostały ustanowione,

9) przy umowie depozytu nieprawidłowego - kwota lub wartość depozytu.

Polecamy: Jak rozliczać koszty w czasie

Jakie masz obowiązki z tytułu zawarcia czynności objętej PCC


Po zawarciu czynności cywilnoprawnej do Twoich obowiązków będzie należało:

1) pobranie deklaracji podatkowej,

2) poprawne wypełnienie druku,

3) złożenie deklaracji w urzędzie skarbowym,

4) wpłacenie podatku wynikającego z formularza podatkowego, bez odrębnego wezwania.

Krok 1 - Pobierz deklarację podatkową

Deklaracje możesz pobrać bezpłatnie w każdym urzędzie skarbowym, bądź na stronie Ministerstwa Finansów. Obowiązującymi formularzami są:

1) deklaracja w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych PCC-3

2) informacja o pozostałych podatnikach PCC-3/A

Krok 2 - Wypełnij poprawnie deklarację

Zapoznaj się z treścią formularza, przeczytaj uważnie wszystkie pola i wypełnij te, które dotyczą Ciebie. Możesz skorzystać z poniższego wzoru.


Sprawdź, czy nie popełniłeś błędów, którymi najczęściej są:

wpisanie w pozycji nr 4 daty wypełnienia deklaracji, a nie daty powstania obowiązku podatkowego (np. zawarcia umowy sprzedaży),

brak wypełnienia wszystkich pól w części B (Twoich danych) i w części C,

błędne obliczenie kwoty podatku w części D,

brak przepisanie kwoty podatku w poz. 54,

brak podpisu w pozycji nr 68.


Przykłady wypełnionych deklaracji

PCC-3 – umowa sprzedaży (zakup auta)

PCC-3 – ustanowienie hipoteki

PCC-3/A – ustanowienie hipoteki

Krok 3 - Złóż wypełniony formularz w urzędzie skarbowym


Deklarację składasz w urzędzie skarbowym w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (np. daty zawarcia umowy sprzedaży), na którego też konto wpłacasz wyliczoną kwotę podatku.


Wybór urzędu skarbowego, do którego musisz złożyć deklarację jest uzależniony od przedmiotu czynności cywilnoprawnej. Jeżeli wskutek umowy doszło do:

1) przeniesienia własności rzeczy ruchomych (np. samochodu) właściwym urzędem będzie urząd ze względu na Twoje miejsce zamieszkania,

2) przeniesienia własności nieruchomości (np. mieszkania) właściwym urzędem będzie urząd ze względu miejsce położenia nieruchomości – lecz w tym przypadku regułą jest, że podatek pobierze płatnik (notariusz),

3) zawarcia umowy spółki właściwym urzędem będzie urząd ze względu na siedzibę spółki.

Do deklaracji nie dołączasz żadnych dokumentów.

Zgłoszenie możesz wysłać pocztą (wówczas o dotrzymaniu 14 dniowego terminu decydować będzie data nadania przesyłki w urzędzie pocztowym).

Jeżeli złożysz zgłoszenie (lub je prześlesz) do niewłaściwego urzędu skarbowego, organ podatkowy niezwłocznie przekaże go organowi właściwemu, zawiadamiając Cię o tym.

Weź potwierdzenie złożenia formularza w urzędzie. Mogą Cię o niego poprosić na przykład w banku na rzecz, którego ustanowiłeś hipotekę.

Krok 4 - Nie zapomnij wpłacić podatku.

Twoim ostatnim obowiązkiem jest wpłacenie na rachunek urzędu skarbowego podatku wynikającego z formularza podatkowego.

W urzędzie skarbowym co do zasady funkcjonują cztery rachunki bankowe, na które wpłacasz różne należności podatkowe. Upewnij się, czy numer rachunku na który zamierzasz wpłacić pieniądze jest właściwy dla podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jak może zachować się urząd skarbowy po tych 4 krokach


Jeżeli właściwie wypełniłeś formularz, w którym zadeklarowałeś prawidłową wysokość podstawy opodatkowania i należycie obliczyłeś kwotę podatku oraz zapłaciłeś go, nie dostaniesz z urzędu żadnych pism informujących Cię o załatwieniu sprawy.

Zachowaj druk polecenia zapłaty z banku (lub poczty), w niektórych sytuacjach będziesz musiał go okazać (np. przy przerejestrowywaniu samochodu).

REKLAMA

Gdy zadeklarowana przez Ciebie podstawa opodatkowania, według organu podatkowego nie odpowiada wartości rynkowej rzeczy lub prawa majątkowego, wszczęte zostanie w stosunku do Ciebie postępowanie podatkowe i zostaniesz wezwany do jej podwyższenia w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania.

Nie musisz wyrażać zgody na podwyższenie wartości rzeczy lub prawa majątkowego. W przypadku sporu wartość ustali biegły, za którego wycenę nie zapłacisz pod warunkiem, że wartość określona z uwzględnieniem jego opinii nie będzie się różniła się od Twojej o więcej niż 33 %.

Po przeprowadzeniu postępowania podatkowego i ustaleniu rzeczywistej wartości rynkowej rzeczy lub praw majątkowych otrzymasz od organu podatkowego decyzję, w której będzie określony podatek w prawidłowej wysokości (ewentualnie postępowanie podatkowe zostanie umorzone, gdy podałeś realną wartość).

Kiedy nie trzeba płacić PCC

Ustawa o PCC zawiera szereg zwolnień (art. 2):

1) podmiotowych (np. podatku nie płacą jednostki samorządu terytorialnego oraz osoby nabywające na własne potrzeby sprzęt rehabilitacyjny lub wózki inwalidzkie) i

2) przedmiotowych (np. sprzedaż towarów giełdowych na giełdach towarowych).

REKLAMA

Jednak najczęściej zwolnienie ma miejsce w sytuacji, w której przynajmniej jedna ze stron czynności cywilnoprawnej z tytułu dokonania tej czynności jestopodatkowana podatkiem od towarów i usług (VAT). Wtedy nie płaci się PCC bo płacony jest VAT.

Pan Jan Nowak zakupił na własne potrzeby samochód na przetargu organizowanym przez firmę Bit-Pol, która jako czynny podatnik VAT, udokumentowała transakcję fakturą. Ponieważ jedna ze stron umowy sprzedaży z tytułu dokonania powyższej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług – nabywca Pan Jan Nowak nie musi zapłacić podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z poźn. zmianami)

2. Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007 Nr 68, poz. 450 z późn. zmianami),

3. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie sposobu pobierania i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 243, poz.1764).


Leszek Syguła

ekspert podatkowy, prawnik,

doktorant Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Unia celna UE-Turcja: przewodnik dla polskich firm transportowych. Dokumentacja, najczęstsze problemy, regulacje techniczne i VAT

Turcja funkcjonuje w ramach unii celnej z Unią Europejską, co stwarza szczególne możliwości handlowe. Polscy przewoźnicy muszą jednak pamiętać o specyficznych wymaganiach dokumentacyjnych i procedurach celnych.

Nowy podatek e-commerce uderzy w polskie firmy. Zyska zagraniczna konkurencja?

Plan rozszerzenia podatku od sprzedaży detalicznej na handel internetowy budzi poważne kontrowersje. Eksperci ostrzegają, że nowe przepisy mogą zahamować rozwój polskich e-sklepów i wzmocnić azjatyckie platformy, które często omijają unijne regulacje. W tle apel o zatrzymanie prac legislacyjnych i skupienie się na rozwiązaniach na poziomie UE.

Przedsiębiorcy chcą uproszczenia w kontroli celno-skarbowej i podatkowej. Widzą potrzebę dialogu z kontrolerami

Przedsiębiorcy, w ramach deregulacji prowadzonej przez rząd, domagają się większej współpracy i otwartości na wyjaśnienia ze strony służb celno-skarbowych, jasnej interpretacji przepisów, partnerskiego traktowania oraz skrócenia procesu przedawnienia.

Zawód: księgowy: teraz wyraźny awans w rankingu prestiżu. Dlaczego warto zarabiać na umiejętności księgowania

W najnowszym rankingu najbardziej poważanych zawodów w Polsce opublikowanym przez SW Research (2025) księgowy awansował o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem. Aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji.

REKLAMA

Rząd poprawia KSeF, przedsiębiorcy zadowoleni z kolejnym zmian w ustawie, zwłaszcza że korzystne modyfikacje nastąpią jeszcze przed wejściem w życie zmienianych przepisów

Krajowy System e-Faktur zmienia się na lepsze. Rząd, po konsultacjach z przedsiębiorcami, przyjął pakiet przepisów, które mają ułatwić funkcjonowanie Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe przepisy są wynikiem licznych konsultacji z przedsiębiorcami, jakie przeprowadziło Ministerstwo Finansów.

MF proponuje zmiany w raportowaniu do KNF. Mniej obowiązków dla domów maklerskich

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego zasady przekazywania informacji do Komisji Nadzoru Finansowego przez firmy inwestycyjne i banki prowadzące działalność maklerską. Nowe regulacje, będące częścią pakietu deregulacyjnego, mają na celu uproszczenie obowiązków sprawozdawczych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych.

Kawa z INFORLEX. Przygotowanie do KSeF

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online. Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 2 cenionymi ekspertami.

Kolejna rewolucja i sensacyjne zmiany w KSeF i elektronicznym fakturowaniu. Czy są nowe terminy, co z możliwością fakturowania offline

Deregulacja idzie pełną parą. Rząd zmienia nie tylko obowiązujące już przepisy, ale i te, które dopiero mają wejść w życie. Przykładem takiej deregulacji są przepisy o KSeF czyli o obowiązkowym przejściu na wyłącznie cyfrowe e-faktury. Co się zmieni, co z terminami obowiązkowego przejścia na e-fakturowanie dla poszczególnych grup podatników?

REKLAMA

BPO jako most do innowacji: Jak outsourcing pomaga firmom wyjść ze swojej bańki i myśleć globalnie

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, gdzie innowacyjność decyduje o przewadze konkurencyjnej, wiele przedsiębiorstw boryka się z paradoksem: potrzebują dostępu do najnowszych technologii i świeżych perspektyw, ale ograniczają ich własne zasoby, lokalizacja czy kultura organizacyjna. Business Process Outsourcing (BPO) staje się w tym kontekście nie tylko narzędziem optymalizacji kosztów, ale przede wszystkim bramą do globalnej puli wiedzy i innowacji.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

REKLAMA