Sprzedaż gruntu niezabudowanego – kiedy VAT, a kiedy PCC?

Podatnikami podatku od towarów i usług są zasadniczo podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Jednocześnie sprzedaż nieruchomości stanowi na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług (zwaną dalej ustawą o VAT) odpłatną dostawę towarów. Jeżeli zatem sprzedaży nieruchomości niezabudowanej dokonuje podatnik VAT (tj. w uproszczeniu przedsiębiorca) to czynność ta zasadniczo podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Autopromocja

Ustawa o VAT przewiduje przy tym, że w określonych przypadkach dostawa ta podlega zwolnieniu z VAT. Odpowiednia regulacja uwzględniona została w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. W świetle tego przepisu, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Jednocześnie w ustawie przewidziano definicję legalną terenu budowlanego (w odniesieniu do pojęcia ustawowo zdefiniowanego nie wolno przyjąć rozumienia potocznego). W myśl art. 2 pkt 33 ustawy o VAT, przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Polecamy: Biuletyn VAT

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Autopromocja

VAT w 2025 roku.
Szkolenie INFOR

Sprawdź

Podatnik VAT, dokonujący dostawy nieruchomości niezabudowanej, powinien więc zweryfikować jakie przeznaczenie określono dla gruntu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli nieruchomość nie jest objęta ww. planem, to należy zweryfikować jakie przeznaczenie określono w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Jeżeli działka nie jest objęta również ww. decyzją, to należy uznać, że jest to teren niebudowlany (por. interpretację ogólną Ministra Finansów z 14 czerwca 2013 r., znak: PT10/033/12/207/WLI/13/RD58639). W takich przypadkach nie należy ustalać przeznaczenia gruntu przez odwołanie do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, czy też przez sprawdzenie zapisów zawartych w ewidencji gruntów i budynków. W przywołanej wyżej definicji terenu budowlanego nie przewidziano bowiem odwołania do tego rodzaju dokumentów.

Jeżeli nieruchomość niezabudowana jest objęta ww. planem albo decyzją i w którymś z tych dokumentów przewidziano przeznaczenie pod zabudowę (np. określono, że jest to teren zabudowy mieszkaniowo – usługowej), to dostawa takiej nieruchomości podlega opodatkowaniu 23% stawką podatku od towarów i usług. W takim przypadku sprzedaż ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC). W myśl bowiem art. 2 pkt 4 lit. a ustawy o PCC, nie podlegają PCC czynności cywilnoprawne w zakresie w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Jeżeli natomiast nieruchomość niezabudowana objęta jest ww. planem albo decyzją, a w aktach tych przewidziano przeznaczenie niebudowlane (np. przeznaczenie pod lasy, w rozumieniu ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych), to taka dostawa podlega zwolnieniu z VAT. Zwolnieniu z VAT podlegała będzie również dostawa nieruchomości niezabudowanej, która nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, ani decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego. Zwolnieniem przewidzianym w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT objęte są bowiem wszystkie tereny niezabudowane niestanowiące terenu budowlanego w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o VAT. Przy czym w takim przypadku sprzedaż nieruchomości podlegała będzie opodatkowaniu PCC.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Co prawda w art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o PCC przewidziano, że nie podlegają PCC czynności cywilnoprawne      jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności. Niemniej w dalszej części przepisu wskazano, że powyższe nie dotyczy m.in. umów sprzedaży, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część. Tym samym dostawa nieruchomości niezabudowanej podlegająca zwolnieniu z VAT, podlega opodatkowaniu PCC.

W takim przypadku zobowiązanym do rozliczenia podatku jest kupujący. Podatek wynosi 2% wartości rynkowej nieruchomości. Sprzedaż nieruchomości musi być dokonana w formie aktu notarialnego. W takich przypadkach płatnikiem tego podatku jest notariusz. Oblicza on wówczas wysokość PCC, pobiera go od kupującego i wpłaca na rachunek odpowiedniego organu podatkowego. W takiej sytuacji kupujący nie musi składać deklaracji PCC-3.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Piotr Kępisty, Doradca podatkowy, Kierownik Zespołu ds. Podatków Pośrednich w ECDDP Sp. z o.o.