Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 12 sierpnia 2010 r. (sygn. III SA/Wa 1961/09).
Świadczenie pomocy prawnej z urzędu jako źródło przychodów
Podatnik zwrócił się do Ministra Finansów z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie kwalifikacji przychodów radcy prawnego z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu.
W uzasadnieniu wniosku podatnik wyjaśnił, iż wykonuje on zawód radcy prawnego jako wspólnik w spółce osobowej (kancelarii). Jest to jedyna forma wykonywania przez niego zawodu, nie prowadzi poza tym samodzielnej działalności gospodarczej.
Umowa spółki zobowiązuje podatnika oraz pozostałych adwokatów i radców prawnych, do świadczenia pomocy prawnej oraz wszelkich innych usług doradczych wyłącznie w spółce. W ramach obowiązków zawodowych nałożonych przepisami ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, podatnik może być wyznaczany do świadczenia pomocy prawnej jako pełnomocnik z urzędu w postępowaniach przed sądami oraz innymi organami władzy publicznej, które będą wypłacały z tego tytułu wynagrodzenie.
Ani umowa spółki, ani żadne inne postanowienie umowne nie wyłączają przy tym usług pomocy prawnej z urzędu spod zakazu wykonywania działalności poza kancelarią.
Podatnik podkreślił, że wykonując zawód w kancelarii z zasady posługuje się jej zasobami, kiedy przygotowuje opracowania w zakresie pomocy prawnej (opinie, pisma), a także korzysta z pomieszczeń i sprzętu spotykając i kontaktując się z klientami.
Odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przez podatnika przy wykonywaniu pomocy prawnej w ramach spółki obciąża kancelarię pod względem ekonomicznym i prawnym.
Na tle tak ukształtowanego stanu faktycznego, podatnik zwrócił się do organów z pytaniem, czy przychody, jakie uzyskuje z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu stanowią w opisanym stanie faktycznym przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 14 ustawy o PIT, a także czy sąd lub inny organ władzy publicznej wypłacający wynagrodzenie z tego tytułu ma prawo, jako płatnik, pomniejszać wynagrodzenia o kwotę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych?
Polecamy: Podatki 2011
Przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, czy działalność wykonywana osobiście?
Zdaniem podatnika, taka kwalifikacja spornych przychodów jest prawidłowa. Podniósł on, że istotne znaczenie ma to, na czyj rachunek, czyimi zasobami i na czyje ryzyko radca prawny wykonuje pomoc prawną. Podkreślił ponadto, iż zasądzone koszty nie będą przysługiwały jemu osobiście, lecz ulegną rozliczeniu w ramach kancelarii.
Z powyższych względów, zdaniem podatnika, uzyskiwane przez niego przychody nie stanowią przychodów z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 13 pkt 6 ustawy o PIT. Radca prawny nie świadczy bowiem pomocy prawnej z urzędu na podstawie "zlecenia" czynności przez sądy, czy inne organy władzy publicznej. Do świadczenia tej pomocy jest on kierowany przez właściwe organy samorządu zawodowego, co nie mieści się w hipotezie art. 13 pkt 6 ustawy o PIT.
Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika, twierdząc, że sporne kwoty powinny być traktowane jako przychody z działalności opodatkowanej osobiście. Wskazał, że na gruncie prawa podatkowego nie ma przeszkód, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą, równocześnie wykonywały określone czynności na zlecenie sądu i osiągały z tego tytułu przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o PIT. Przychody z tego tytułu są zawsze przychodami z działalności wykonywanej osobiście, nie tracą, one bowiem osobistego charakteru świadczenia usług.
Podatnik złożył skargę do WSA w Warszawie.
Polecamy: VAT 2011
WSA: Przesądza fakt braku więzi prawnej między sądem a pełnomocnikiem
Sąd przyznał mu rację, uchylając zaskarżoną interpretację. Powołując się na przepis art. 13 ust. 6 ustawy o PIT, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy publicznej, zlecił wykonanie określonej czynności.
W przypadku świadczenia pomocy prawnej o takim zleceniu nie może być mowy. Jej przyznawanie jest realizacją konstytucyjnego prawa do sądu. Poprzez ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika sąd przyznaje prawo do nieodpłatnej pomocy prawnej, nie wskazując z imienia i nazwiska osoby, która pomoc tę będzie świadczyła.
Wskazanie konkretnego pełnomocnika następuje na podstawie decyzji okręgowej izby radców prawnych. Również to, jakie czynności podejmie pełnomocnik nie wynika z decyzji sądu, lecz z woli osoby, na rzecz której ma być świadczona pomoc prawna, stanu sprawy, przepisów procesowych itd. Sąd przywołał wyrok WSA w Lublinie z 9 lutego 2007 r. sygn. akt I SA/Lu 779/06, w którym stwierdzono, iż pomiędzy pełnomocnikiem (obrońcą) wyznaczonym z urzędu a sądem nie powstaje żaden stosunek prawny - ani cywilnoprawny, ani o charakterze publicznoprawnym, zaś sąd nie ponosi odpowiedzialności za działania lub zaniechania adwokata lub radcy prawnego, a oni z kolei nie ponoszą odpowiedzialności wobec sądu.
Sąd zwrócił również uwagę, że w art. 13 pkt 6 ustawy o PIT mowa jest o zleceniu określonych czynności. Tymczasem z istoty świadczonych przez radcę prawnego usług w ramach pomocy prawnej wynika, że sąd takiego zlecenia dokonać nie może.
Źródło: taxonline.pl