W ustawie budżetowej póki co obowiązującej w roku 2009 zaplanowano udział wszystkich wydatków sektora publicznego w PKB w wysokości 44,85% i taka właśnie cześć roku mija w najbliższą sobotę. Niedziela 14 czerwca jest nie tylko świętem i dniem wolnym od pracy ale też dniem w którym możemy się wreszcie cieszyć wolnością podatkowa bo przestajemy pracować na potrzeby rządu i zaczynamy pracować na siebie.
W porównaniu z zeszłym rokiem, nastąpiła symboliczna poprawa. W zeszłym roku DWP wypadał co prawda również 14 czerwca (zabierano nam 45,12 proc. PKB), ale mieliśmy do czynienia z rokiem przestępnym o większej ilości dni. Postęp ten jest efektem przyjęcia w ustawie budżetowej formalnie większego wzrostu PKB.
Dzisiejsza data ma charakter symboliczny, ale odzwierciedla niepokojący stan sfery realnej. Podobnie jak w kilku ostatnich latach, polski obywatel i podatnik oddaje rządowi blisko połowę zarobionych w 2009 roku pieniędzy.
To wskaźnik dużo wyższy, niż mogłoby wynikać z powierzchownych obserwacji, zwłaszcza kierowania sie wysokością podatku dochodowego od osób fizycznych czy prawnych W wielkości tej bowiem ujęte są również m. in. VAT, akcyza, a przede wszystkim ciągle wysokie koszty i opodatkowanie pracy.
Mimo obniżki składek rentowych dla pracownika i przedsiębiorcy mieliśmy dla znaczącej części polskich przedsiębiorstw (przede wszystkich małych, które wytwarzają w ramach grupy MSP więcej niż średnie) lawinową wręcz podwyżkę kosztów pracy. Od roku 2007 w którym symbolicznie obniżono opodatkowanie pracy do 2009 roku koszty pracy decyzjami politycznymi zostały zwiększone dla tego sektora przedsiębiorstw o blisko 36 procent.
Przedsiębiorstwa te płacą głównie wynagrodzenie ustawowe czyli administracyjnie wyznaczane przez rząd a te wzrosło z 1128 zł (podajemy pełne koszty wynagrodzenia a nie częściowe czyli tzw. wynagrodzenie brutto 936 zł, którymi posługuje się rząd) w 2007 roku do 1335 zł w 2008 i w 2009 roku wynosi 1513 zł, które musi wydać przedsiębiorca, który chce legalnie zatrudnić pracownika. Trzydziestosześcio procentowy wzrost kosztów pracy w ciągu zaledwie trzech lat zmusił wiele małych firm do przejścia do gospodarki nierejestrowanej tzw. szarej strefy.
Warto też zaznaczyć, że przy wyższych wynagrodzeniach (od 2007 roku badamy koszty i opodatkowanie pracy dla wynagrodzenia 3000 zł brutto) łączny koszt pracy przedsiębiorcy od 2007 roku do 2009 roku zmalał zaledwie o 2 procent i przy całkowitych kosztach pracy 3618 zł w roku 2007 (cały czas dla wynagrodzenia 3000 brutto) dziś wydaje 3558 zł. Oszczędza (sic!) 60 zł czyli 2 proc. co jest wynikiem obniżenia składki rentowej również po stronie przedsiębiorcy.
W latach 2007-2009 opodatkowanie pracy w Polsce zmalało z poziomu ok. 80 proc. do ok. 65 proc. ale całkowity koszt pracy dla przedsiębiorcy zmalał z ok. 80 proc. zaledwie do tylko ok. 78 proc. (sic!). W samym 2009 roku koszt pracy dla przedsiębiorcy pozostał bez zmian (patrz wykres poniżej).
Dla wynagrodzenia 3000 zł brutto, które jest punktem odniesienia w naszych badaniach), całkowity koszt pracy w 2007 roku wynosił 3618 zł a w 2009 roku 3558 zł. Ten pozorny paradoks wynika, z obniżki bezpośredniego opodatkowania wynagrodzenia pracownika poprzez zmniejszenie opodatkowania składką rentową i PIT-em, co przełożyło się na nieznaczny wzrost wynagrodzenia netto czyli „do ręki” ale nie wpłynęło istotnie na łączny koszt pracy dla przedsiębiorcy.
W samym roku 2009 koszt pracy dla przedsiębiorcy przy wynagrodzeniu 3000 zł brutto nie zmienił się. Pracownik zyskał 1 (jeden) proc. co daje mu miesięcznie dodatkowe 24 zł (dwadzieścia cztery).
Dla porównywalności badań zachowujemy metodę liczenia w oparciu o dane z legalnie obowiązującej ustawy budżetowej na rok 2009. Póki nie będzie nowelizacji budżetu póty formalnie 14 czerwca jest „Dniem wolności podatkowej”. W przypadku nowelizacji, która jest wielce prawdopodobna ze względu na zmianę warunków w otoczeniu gospodarczym dokonamy ponownych przeliczeń, które ukażą prawdopodobny wzrost opodatkowania w naszym kraju na koniec tego roku.
Dzień Wolności Podatkowej w ostatnich latach
1994 - 1 lipca
1995 - 6 lipca
1996 - 4 lipca
1997 - 28 czerwca
1998 - 22 czerwca
1999 - 16 czerwca
2000 - 16 czerwca
2001 - 18 czerwca
2002 - 24 czerwca
2003 - 28 czerwca
2004 - 24 czerwca
2005 – 22 czerwca
2006 – 24 czerwca
2007 – 16 czerwca
2008 – 14 czerwca
2009 – 14 czerwca
Źródło:Centrum im. Adama Smitha