Umorzenie pozwala wykorzystać do obliczenia podstawy opodatkowania wartość udziałów lub akcji. W przypadku sprzedaży podarowanych udziałów jest to niemożliwe – w praktyce ta wartość często wynosi na potrzeby obliczenia podatku „0”, gdyż inwestor nie wydał pieniędzy na zakup udziałów lub akcji.
Umorzenie udziałów lub akcji jest co prawda możliwe wtedy, gdy taką procedurę zastosuje spółka. Więc często jest to możliwość optymalizacji podatkowej, która jest dostępna jedynie dla akcjonariuszy lub udziałowców dysponujących na tyle dużym udziałem w kapitale zakładowym spółki, że mogą wymóc przeprowadzenie przez spółkę całej operacji.
Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się, m. in. dywidendy i inne przychody z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT).
Przepis art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o PIT stanowi, że dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji). Przychód z odpłatnego zbycia udziałów na rzecz spółki w celu ich umorzenia podlega tym dwóm przepisom.
Trzeba tu jeszcze uwzględnić art. 24 ust. 5d ustawy o PIT, który stanowi, że dochodem z umorzenia udziałów w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT. Jeżeli nabycie akcji lub udziałów nastąpiło w drodze darowizny, koszty ustala się do wysokości akcji lub udziałów wartości z dnia nabycia darowizny.
W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 listopada 2009 r. (nr IPPB2/415-644/09-4/MG) czytamy:
”W przypadku umorzenia udziałów nabytych w drodze darowizny, koszty uzyskania przychodów ustala się do wysokości wartości przedmiotu darowizny z dnia jej nabycia. Należy przyjąć, że wartość tę ustala się zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz.768).
Na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, od uzyskanych dochodów (przychodów) z tytułu dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy. Zobowiązanym do pobrania zryczałtowanego podatku z tego tytułu jest spółka, która występuje w roli płatnika.
Stosownie do zapisu art. 41 ust. 4 omawianej ustawy, płatnik (spółka) jest obowiązany pobrać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych m. in. w art. 30a ust. 1 pkt 4 ww. ustawy.
Biorąc pod uwagę przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa należy uznać, iż w przypadku zbycia udziałów na rzecz spółki w celu umorzenia, nabytych w drodze darowizny, uzyskany przychód z tytułu wypłaconego wynagrodzenia może zostać pomniejszony o koszt uzyskania przychodów w wysokości wartości rynkowej umarzanych udziałów z dnia nabycia darowizny (ustalony w oparciu o art. 8 ustawy o podatku od spadków i darowizn), co wynika z treści art. 24 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”