Uchwała zgromadzenia wspólników spółki z o.o. o umorzeniu udziałów została podjęta w grudniu 2010 r. Wypłata wynagrodzenia następuje w ratach (część wypłacono jeszcze w grudniu 2010 r. a resztę już w 2011 roku). W jakim roku powstał przychód z tytułu umorzenia udziałów?
Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o PIT dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji).
Polecamy:Jak rozliczyć objęcie udziałów w zamian za aport?
Dlatego też przychód uzyskany z tytułu umorzenia udziałów powstaje w momencie otrzymania zapłaty, czyli na zasadzie kasowej. Zatem część wynagrodzenia otrzymanego w 2010 r. stanowić będzie przychód podatkowy w 2010 r., natomiast część wynagrodzenia otrzymanego w 2011r. stanowić będzie przychód podatkowy dopiero w 2011r.
Co to jest umorzenie udziałów?
Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z udziałów. Tryb umarzania udziałów reguluje art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000r., Nr 94, poz. 1037 ze zm.).
Umorzenie może być przeprowadzone:
- za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę – tzw. umorzenie dobrowolne;
- bez zgody wspólnika – tzw. umorzenie przymusowe;
- w razie ziszczenia się określonego zdarzenia – tzw. umorzenie warunkowe.
Umorzenie dobrowolne dokonywane jest za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę. W rzeczywistości więc nie chodzi tu w pierwszym rzędzie o umorzenie, ale o czynność prawną nabycia udziału przez spółkę w celu umorzenia (art. 200 k.s.h.). Umorzenie nastąpi w przyszłości.
Zatem w przypadku umorzenia dobrowolnego dochodzi do nabycia udziałów przez spółkę i odrębnie do ich umorzenia – w dwóch etapach działań. Chodzi więc o rodzaj transakcji, czynność prawną, która jest podstawą umorzenia dobrowolnego.
Z tej przyczyny przepis art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) nie obejmuje swą dyspozycją zbycia udziałów w celu umorzenia, czyli umorzenia dobrowolnego. Zbycie udziałów w celu umorzenia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r. objęte było dyspozycją art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy.
Nowe przepisy podatkowe od 2011 roku …
Natomiast z dniem 1 stycznia 2011r. zmieniono zasady opodatkowania dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia udziałów lub akcji na rzecz spółki w celu ich umorzenia.
Zgodnie bowiem z art. 1 pkt 16 lit. d) ustawy z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 226, poz. 1478) uchylono art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Tym samym dochód (przychód) uzyskany od 01 stycznia 2011 r. ze zbycia udziałów (akcji) w celu umorzenia jest traktowany jako przychód z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.
Przychód ten nie jest rozliczany przez płatnika, lecz podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli jest samodzielnie wykazywany w zeznaniu i opodatkowany przez podatnika.
… nie mają jednak znaczenia w tej sprawie
Jednak w rozpatrywanej kwestii (umorzenie w 2010 roku, wypłata wynagrodzenia w 2010 i 2011 roku) istotnym dla określenia sposobu opodatkowania otrzymanego przez udziałowca wynagrodzenia będzie moment przeniesienia prawa własności udziałów na rzecz spółki.
Jeżeli odpłatne zbycie udziałów na rzecz spółki nastąpiło w 2010 r., to otrzymane wynagrodzenie stanowić będzie przychód z udziału w zyskach osób prawnych, zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r.
Polecamy:Od 2011 r. wymiana udziałów może nie powodować powstania przychodu także w ustawie o PIT
Na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r., dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji).
Czyli dochód z udziału w zyskach osób prawnych powstaje w momencie faktycznego uzyskania wynagrodzenia z tytułu zbycia udziałów w celu umorzenia.
Nie jest więc istotne, że wynagrodzenie zostanie wypłacone w ratach przypadających na różne okresy podatkowe, bowiem moment przeniesienia prawa własności udziałów rzutuje na kwalifikację powstałego źródła przychodu.
Zgodnie z art. 24 ust. 5d ustawy o PIT dochodem z umorzenia udziałów w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy; jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny.
W świetle art. 30a ust. 6 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 r., zryczałtowany podatek dochodowy m.in. od dochodów (przychodów) z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, w tym od dochodu z odpłatnego zbycia udziałów w celu umorzenia pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 5 pkt 1, 2 i 4, ust. 5a i 5d.
Stąd w określonych sytuacjach opodatkowaniu podlega dochód ustalony dokładnie według zasad przewidzianych w art. 24 ust. 5 pkt 1, 2 i 4, ust. 5a i 5d ustawy o PIT.
W związku z wypłatą wynagrodzenia w ratach, uzyskany przychód należy obniżyć o wartość rynkową udziałów proporcjonalnie przypadającą na wartość wynagrodzenia w dacie każdej raty.
Na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, od uzyskanych dochodów (przychodów) z tytułu dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy.
Zobowiązanym do pobrania zryczałtowanego podatku z tego tytułu jest spółka, która występuje w roli płatnika.
Polecamy:PIT-38 - zasady wypełniania i składania
Zgodnie bowiem do zapisu art. 41 ust. 4 ww. ustawy, płatnik jest obowiązany pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a i 13 oraz art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 5.
Tym samym jeżeli wynagrodzenie za umorzone udziały wypłacone będzie w ratach, płatnik ma obowiązek pobrać zryczałtowany podatek z tytułu wypłaty poszczególnej raty wynagrodzenia.
W omawianej sprawie nie ma znaczenia zmiana przepisów, która nastąpiła z dniem 1 stycznia 2011 r. Skutki prawnopodatkowe wyznacza moment faktycznego przeniesienia prawa własności udziałów na rzecz spółki w celu ich umorzenia. Dlatego też źródło przychodu określone zostanie według przepisów obowiązujących na dzień 31 grudnia 2010 r. i bez znaczenia będzie miała wypłata wynagrodzenia w terminie późniejszym.
Podatnik uzyska przychód z udziału w zyskach osób prawnych w momencie wypłaty poszczególnej raty, a wypłacająca spółka będzie pełniła za każdym razem rolę płatnika, nawet pomimo zmiany przepisów.
Źródło: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 marca 2011 r. – nr IBPBII/2/415-1370/10/ŁCz.