Każdy kto jest właścicielem nieruchomości mieszkalnej musi płacić podatek od nieruchomości. Stawka podatku jest jednak znacznie wyższa, gdy dana nieruchomość jest zajęta na prowadzenie działalności gospodarczej. Kiedy dochodzi do takiego zajęcia i jaką wysokość podatku powinni płacić przedsiębiorcy wynajmujący te nieruchomości. O tym opowie Pan Dawid Kurach, ekspert m.in. od podatku od nieruchomości w Instytucie Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy.
- Podatek od nieruchomości mieszkalnych
- Związek nieruchomości z działalnością gospodarczą to nie to samo co zajęcie jej na tę działalność
Podatek od nieruchomości mieszkalnych
Jak nieruchomości mieszkalne są opodatkowane podatkiem od nieruchomości?
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U.2023.70) - zwanej dalej „u.p.o.l.” - opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają nieruchomości takie jak budynki lub ich części. Stawka podatku dla budynków i ich części jest jednak determinowana przez charakter przeznaczenia nieruchomości. W myśl art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a i b u.p.o.l. budynki i ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz budynki mieszkalne lub ich części (np. lokale) zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej są opodatkowane stawką znacznie wyższą niż budynki lub ich części stricte mieszkalne. Co przy tym istotne, według art. 1a ust. 2a pkt 1 u.p.o.l. do budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej nie zaliczają się budynki mieszkalne, jak i grunty związane z tymi budynkami. A zatem budynki mieszkalne lub ich części tylko mogą być zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej.
Związek nieruchomości z działalnością gospodarczą to nie to samo co zajęcie jej na tę działalność
Czym się różni związek z prowadzeniem działalności gospodarczej od zajęcia na ten cel?
Choć w praktyce wielu często posługuje się poszczególnymi określeniami zamiennie, „związek z” to pojęcie znacznie szersze niż „zajęcie na”, na co wskazuje wspomniane wyłączenie, jak i brzmienie przepisu. Danego „związku” nie da się jednoznacznie zdefiniować, ale o jego istnieniu decydują pewne okoliczności, np. ujęcie w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zakwalifikowanie wydatków na nabycie, wytworzenie lub utrzymanie jako koszty uzyskania przychodu, czy charakter, który wskazuje na gospodarcze przeznaczenie. Z kolei do „zajęcia” dochodzi, gdy nieruchomość jest bezpośrednio wykorzystana przy czynnościach związanych z działalnością gospodarczą. Jeżeli lokal mieszkalny jest bezpośrednio wykorzystywany w danym celu gospodarczym - przez wynajmującego lub najemcę - wtedy lokal ten jest zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej. Nie ma przy tym znaczenia sposób ujęcia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych lub innych księgach podatkowych, ponieważ to może determinować najwyżej związek.
A co z nieruchomościami mieszkalnymi wynajmowanymi w ramach działalności gospodarczej?
Tak jak wspomniałem, zajęcie na prowadzenie działalności gospodarczej następuje, gdy nieruchomość jest wykorzystywana bezpośrednio do wykonywania działalności gospodarczej. Jeżeli właściciel nieruchomości mieszkalnej prowadzi działalność gospodarczą w przedmiocie wynajmu nieruchomości służących zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych najemców, on wykorzystuje te nieruchomości tylko pośrednio. Poza tym proszę pamiętać, że podatek od nieruchomości to podatek majątkowy, czyli jego założeniem jest opodatkowanie określonego mienia, przy czym ustawodawca zdecydował się łagodniej opodatkować mienie służące zaspokajaniu potrzeb życiowych, co łączy się z funkcją społeczną podatku. W świetle tego wydawałoby się dziwnym twierdzenie, że to samo mienie w postaci nieruchomości mieszkalnej, która zaspokaja potrzeby mieszkaniowe, może być opodatkowane według różnych stawek, tylko dlatego że udostępnienie odbywa się na odmiennych warunkach, nieznanych przepisom o podatku od nieruchomości.
Organy podatkowe chyba prezentują inne podejście…
W dniu 12 stycznia 2023 r. Minister Finansów udzielił odpowiedzi na interpelację poselską nr 37882 (DSP13.844.59.2022) stwierdzając, że budynki mieszkalne lub ich części, które są wynajmowane w ramach działalności gospodarczej należy uznać za zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej, nawet gdy tylko służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych najemców. Mimo, że odpowiedź nie stanowi interpretacji ogólnej, ani objaśnień podatkowych, pogląd ten niestety powieliły samorządowe organy podatkowe, czego konsekwencją są postępowania podatkowe wszczynane wobec właścicieli nieruchomości mieszkalnych wynajmowanych w ramach działalności gospodarczej celem ich opodatkowania według wyższej stawki podatku od nieruchomości. Swoją drogą muszę przyznać, że to bardzo ciekawy zbieg okoliczności.
Co mogą z tym zrobić podatnicy?
W tej sytuacji są tylko dwa wyjścia, czyli zapłacić wyższy podatek albo walczyć o swoją rację na własną rękę, bądź przy wsparciu specjalistów.
Rozumiem, że macie Państwo jakieś sukcesy na tym polu?
Tak. Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy ma wielu klientów z tym problemem. Ostatnio razem z Panem Jackiem Aninowskim wygraliśmy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gliwicach sprawę właściciela kamienicy wynajmującego jako przedsiębiorca znajdujące się w niej mieszkania. Miejmy nadzieję, że będzie to stanowić asumpt do zakończenia profiskalnej wykładni danych przepisów, gdyż spory dotyczące podatku od nieruchomości nie należą do prostych.