Co do zasady podstawą opodatkowania spadku jest jego czysta wartość, czyli sama wartość odziedziczonych składników majątku lub praw majątkowych pomniejszona o odziedziczone długi i inne ciężary (koszty).
Jeśli chodzi o długi, to są to wszelkie roszczenia pieniężne związane ze spadkiem, które pomniejszają podstawę opodatkowania. Za ciężary zaś należy uznać inne obciążenia nabytych składników majątku bądź praw, które w chwili nabycia spadku pomniejszają jego wartość.
W związku powyższym ciężarami spadku jest np. obowiązek wykonania polecenia lub zapisu majątku, o ile oczywiście takie polecenie zostało faktycznie spełnione.
Ponadto do trwałych ciężarów zaliczyć można:
• wszelkie ciężary na podstawie tytułu prawnego, jakim jest umowa dożywocia zawarta przed notariuszem,
• ciężary wynikające z umowy renty,
• ciężary, które oparte są na zapisie lub dalszym zapisie testamentowym, ale wtedy kiedy przedmiotem nie jest jednorazowe działanie,
• ciężary wynikające z polecenia testamentowego i polecenia zawartego w umowie darowizny, jeżeli jego przedmiotem nie jest jednorazowe działanie,
• spłaty kredytów wynikających z umów kredytowych zawartych na podstawie art. 37 Prawa bankowego,
• składki płacone na: indywidualne ubezpieczenie majątkowe lub ubezpieczenie na życie,
• spłata każdego długu na podstawie zawartej umowy przejęcia długu powstałego na podstawie art. 519 kodeksu cywilnego.
Do długów i ciężarów zaliczyć można też inne obciążenia takie jak:
- koszty leczenia i opieki w czasie choroby poprzedzającej śmierć spadkodawcy niepokryte za jego życia i z jego majątku,
- koszty pogrzebu i pochówku spadkodawcy tj. nagrobek, pomnik (pod warunkiem, że te koszty nie zostały sfinansowane z majątku spadkodawcy, z zasiłku pogrzebowego lub nie zostały zwrócone) oraz
- koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu i wypłaty z tytułu zachowku.
Polecamy: serwis Spadki
Wszystkie wymienione wyżej długi i ciężary podałem jako przykłady. W codziennej rzeczywistości mogą się pojawić również inne ich kategorie, które oczywiście mogą wpłynąć na pomniejszenie podstawy opodatkowania. Dobrym przykładem takiego kosztu jest hipoteka, którą w jednym z wyroków wskazał WSA, jeżeli ciąży ona na nieruchomości wchodzącej w skład spadku. W opinii sądu hipotekę można odliczyć od wartości spadku do opodatkowania nawet wówczas kiedy zabezpiecza ona kredyt zaciągnięty przez spadkobiercę - wyrok WSA w Warszawie z 18 lutego 2010 r.,sygn. III SA/Wa 1219/09.
Chciałbym zwrócić uwagę, że wartość spadku jest określana przez spadkobiercę. Jednak jeżeli spadkobierca nie określił wartości spadku lub uczynił to niezgodnie z wartością rynkową wówczas organ podatkowy może dokonać jej weryfikacji. Przedtem jednak powinien wezwać podatnika do skorygowania wartości spadku przedkładając mu swoją propozycję.
W sytuacji kiedy podatnik nie dokonał wyceny, organ podatkowy zrobi to sam uwzględniając opinię biegłego. Jeżeli okaże się, że różnica pomiędzy wartością określoną przez spadkobiercę a wyliczoną przez organ, przy uwzględnieniu opinii biegłego, wyniesie więcej niż 33 proc., koszty takiej opinii będzie zobowiązany zapłacić podatnik.