Do końca 2007 roku podatnik mógł odliczyć VAT lub liczyć na jego zwrot nawet w przypadku gdy faktura dokumentowała czynność niepodlegającą opodatkowaniu lub zwolnioną z VAT (o ile kwota wykazana w fakturze została uregulowana).
Od 2008 roku w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT określono, że nie można odliczyć VAT naliczonego w fakturach gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Zrezygnowano z wymogu, aby podatnik nie uregulował kwoty wykazanej w fakturze.
Jednocześnie przepisy ustawy o VAT przewidują, że w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Obowiązek zapłaty podatku wykazanego w wystawionej fakturze aktualny jest również w sytuacji, gdy podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku wyższą od kwoty podatku należnego.
Wspomniany obowiązek zapłaty, w połączeniu ze zmianą art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT powoduje, iż w przypadku gdy zostanie wystawiona faktura (mimo że transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku) podatek będzie musiał być odprowadzony.
Jednocześnie podatnik zostaje w takiej sytuacji pozbawiony prawa do obniżenia podatku należnego (lub do zwrotu różnicy podatku czy też odpowiednio zwrotu podatku naliczonego).
W opinii ekspertów wspomniana zmiana sprzeczna jest z podstawową, z punktu widzenia VAT, zasadą neutralności podatku. Istnienie obowiązku zapłaty podatku wykazanego w fakturze, przy jednoczesnym zakazie obniżenia kwoty podatku, spowoduje, że to podatnik VAT poniesie ciężar podatkowy, a nie konsument.
Przypadki gdy niemożliwe jest odliczenie VAT naliczonego (lub jego zwrot):
Wyjątki od zasady pkt 2 (które uprawniają do odliczenia lub zwrotu VAT): - przypadki, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego; - wydatki związane z nabyciem towarów i usług, o których mowa w art. 87 ust. 3 ustawy o VAT, oraz z nabyciem gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów; - wydatki związane z nabyciem towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków trwałych niepodlegających amortyzacji, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, jeżeli fakt ten pozostaje w ścisłym związku ze zwolnieniem od tego podatku; - wydatki związane z dostawą towarów oraz świadczeniem usług w przypadkach określonych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli czynności te zostały opodatkowane; - podatek od importu towarów oraz od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów stanowiących wkłady niepieniężne (aporty) do spółek handlowych; - wydatki na nabycie towarów celem oddania ich w odpłatne używanie na podstawie umów leasingu, jeżeli zgodnie z przepisami o podatku dochodowym odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający; - nabycie towarów przez komisanta na rzecz komitenta w wykonaniu umowy komisu; - nabycie towarów przez komisanta od komitenta w ramach umowy komisu; - podatek od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w przypadku, o którym mowa w art. 11 ustawy o VAT.
a) przypadków, gdy usługi te zostały nabyte przez podatników świadczących usługi turystyki, jeżeli w skład usługi turystyki, opodatkowanej na zasadach innych niż określone w art. 119 ustawy o VAT, wchodzą usługi noclegowe lub gastronomiczne albo jedne i drugie, b) nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób;
a) zostało to udokumentowane fakturami otrzymanymi przed dniem utraty zwolnienia określonego w art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT albo przed dniem rezygnacji z tego zwolnienia, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 113 ust. 5 i 7 ustawy o VAT, b) nastąpiło to w wyniku darowizny lub nieodpłatnego świadczenia usługi.
a) wystawionymi przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur korygujących, b) w których kwota podatku wykazana na oryginale faktury lub faktury korygującej jest różna od kwoty wykazanej na kopii;
a) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności, b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością, c) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności;
|