Ordynacja podatkowa przewiduje pewne ułatwienia (ulgi) dla podatników mających problemy z uregulowaniem swoich należności podatkowych. Skorzystanie z tych ułatwień jest jednak możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach, a ich zastosowanie zależy od uznania organu podatkowego.
Organ podatkowy na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może:
1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek wynikających z decyzji określającej ich wysokość na dzień złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy (lub odsetek na ostatni dzień złożenia zeznania, w przypadku niezłożenia zeznania w terminie);
3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.
Wyżej wskazane ulgi podatkowe na rzecz przedsiębiorcy mogą zostać udzielone, gdy:
- nie stanowią one pomocy publicznej,
- stanowią pomoc de minimis - w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis,
- stanowią pomoc publiczną, ale wyłącznie w przypadkach ściśle określonych przez art. 67b § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej.
Kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe
Kiedy urząd skarbowy może wszcząć kontrolę bez zawiadomienia
Zastosowanie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych przedsiębiorcy zależy od uznania organów podatkowych. Jak wskazuje orzecznictwo, decyzja w przedmiocie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych ma charakter uznaniowy i nawet w przypadku ustalenia przesłanek ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego organ podatkowy nie ma obowiązku prawnego umorzenia zaległości podatkowych. Mając powyższe na uwadze, w praktyce trudno przedsiębiorcy uzyskać ulgę. Zgodnie ze stanowiskiem sądów administracyjnych, niewystarczającą podstawą do umorzenia zaległości jest trudna sytuacja finansowa podatnika. Sądy wychodzą bowiem z założenia, że wiele podmiotów gospodarczych zmaga się z trudnościami, które mogą nawet doprowadzić do zaniechania działalności gospodarczej. Przejściowe trudności związane z uzyskiwaniem niższych dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej nie są zdaniem sądów równoznaczne z niemożnością zapłaty zaległych zobowiązań podatkowych i nie stanowią automatycznie podstawy do udzielenia ulgi podatkowej. Niepowodzenia podatnika w działalności gospodarczej (wynikające ze skutków umów cywilnoprawnych), a także w życiu osobistym nie mogą skutkować obowiązkiem przyznania ulg podatkowych w spłacie zaległych zobowiązań podatkowych, ciążących na płatniku podatku. Bez znaczenia jest także kto jest kontrahentem strony i zalega podatnikowi z płatnościami (Skarb Państwa czy osoba fizyczna). To podatnik ponosi ryzyko związane z działalnością gospodarczą.
Zapraszamy do dyskusji na forum o podatkach
Orzecznictwo dopuszcza stosowanie ulg w sytuacjach wyjątkowych, np. jeżeli niezawinione pogorszenie sytuacji podatnika miałoby doprowadzić podatnika do korzystania z pomocy opieki społecznej, a tym samym przerzucenia ciężaru jego utrzymania na Skarb Państwa. Umorzenie jest dopuszczalne również w sytuacji, gdy podatnik nie posiada środków na pokrycie niezbędnych wydatków bieżących, koniecznych do utrzymania rodziny, w tym małoletnich dzieci, spowodowany niskimi dochodami. Przesłanką umorzenia może być pożar, choroba oraz bezrobocie osoby zobowiązanej, jeżeli nie posiada ona innych źródeł dochodu pozwalających na spłatę należności.
Odmowa umorzenia zaległości podatkowych nie stwarza stanu res iudicata i można żądać umorzenia zaległości podatkowej tak długo, jak długo zaległość ta istnieje.
Radosław Płonka, radca prawny
www.zpp.net.pl