Jakie są kary za wykroczenia i przestępstwa skarbowe w 2024 roku? Od czego zależy wysokość kary?
- Wykroczenia i przestępstwa skarbowe
- Kary grzywny określane są w stawkach dziennych
- Wysokość stawek zależy od minimalnego wynagrodzenia
- Kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe w 2024 roku
Wykroczenia i przestępstwa skarbowe
Zachowania podatników polegające na naruszaniu norm prawa podatkowego są penalizowane przepisami ustawy Kodeks karny skarbowy (dalej także: kks). Chodzi o czyny polegające na naruszaniu zakazów i nakazów prawa finansowego należącego do obszaru zadań Ministra Finansów, tj. prawa podatkowego, celnego, dewizowego oraz w zakresie gier hazardowych.
Natomiast w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy kks nie stanowią inaczej. We wszystkich sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe orzekają sądy powszechne albo sądy wojskowe, co wyłącza kompetencje administracyjnych organów finansowych do orzekania o winie i karze za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe. Wyjątek stanowi postępowanie mandatowe, jako szczególny tryb, mający zastosowanie w przypadku wykroczeń skarbowych.
Kary grzywny określane są w stawkach dziennych
Przestępstwem skarbowym jest czyn zabroniony przez kks pod groźbą kary grzywny określonej w stawkach dziennych. Przy czym w świetle prawa mogą być stosowane także kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.
Wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej i jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa – 720. Przy czym wysokość stawki dziennej nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.
Wysokość stawek zależy od minimalnego wynagrodzenia
Minimalne wynagrodzenie jest to wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Z kolei zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz. U. 2023 r. poz. 1893), od dnia 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4242 zł, zaś od dnia 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 4300 zł. Natomiast, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni, najdłużej - 5 lat; wymierza się ją w dniach, miesiącach i latach.
Wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.
Kara grzywny za popełnienie wykroczenia skarbowego może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej. Ponadto za popełnienie wykroczenia skarbowego finansowy organ postępowania przygotowawczego może również nałożyć na sprawcę karę grzywny w drodze mandatu karnego w granicach nieprzekraczających pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe w 2024 roku
Jak już wspomniano na wysokość kar za przestępstwa i wykroczenia skarbowe wpływa kwota minimalnego wynagrodzenia ustalona na dany rok. Aktualnie, czyli od 1 stycznia 2024 roku płaca minimalna wynosi 4242 zł, a od 1 lipca br. ulegnie zwiększeniu do kwoty 4300 zł.
W związku z podwyżką wynagrodzenia minimalnego zwiększył się również limit, który kwalifikuje czyn do kategorii wykroczeń skarbowych. Od 1 stycznia 2024 roku wynosi on 21 210 zł, natomiast od 1 lipca 2024 roku wzrośnie do kwoty 21 500 zł. Powyżej tego limitu występują już czyny zaliczane do kategorii przestępstw skarbowych, gdzie kara jest ustalana w stawkach dziennych, tj. od 10 stawek dziennych do maksymalnie 720 stawek dziennych. Przy czym, stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 minimalnego wynagrodzenia, a także nie może przekraczać 400-krotności tej części.
Od 1 stycznia 2024 roku najniższa stawka dzienna wynosi 141,40 zł, a najwyższa 56 560 zł. Natomiast od 1 lipca br. będzie to przedział od 143,33 zł do 57 332 zł. Oznacza to, że maksymalna grzywna za przestępstwo skarbowe wynosi obecnie 40 723 200 zł, z kolei od 1 lipca br. będzie to kwota 41 279 040 zł. Dodajmy, że w przypadkach nadzwyczajnie obostrzonych kara może wynieść nawet 61 084 800 zł, a od 1 lipca br. – 61 918 560 zł.
W przypadku wykroczeń skarbowych wymierzana jest kara grzywny w granicach od 1/10 do 20-krotności minimalnego wynagrodzenia, co oznacza, że od 1 stycznia 2024 roku grzywna za wykroczenie skarbowe to przedział od 424,20 zł do 84 840 zł (od lipca br. – od 430 zł do 86 000 zł). Natomiast maksymalna kwota mandatu nakładanego przez urzędników skarbówki będzie mogła wynieść 21 210 zł, a od 1 lipca br. – 21 500 zł.
OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 23 marca 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Kodeks karny skarbowy - Dziennik Ustaw rok 2022 poz. 859
Źródło: na podstawie informacji Ministerstwa Finansów, Krajowej Administracji Skarbowej