Gdy małżonkowie rozliczają najem w ciągu roku oddzielnie, w różnych formach opodatkowania (każde od połowy przychodów z najmu), ryczałt wg stawki 20% przychodu powinien być opłacany przez małżonka – ryczałtowca od nadwyżki ponad 4000 euro.
Przychody z najmu uzyskiwane przez małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, co do zasady, podlegają opodatkowaniu odrębnie przez każdego ze współmałżonków.
Z treści art. 12 ust. 5 ustawy o ryczałcie wynika bowiem, że przychody z udziału w spółce w odniesieniu do każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. W razie braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.
W myśl art. 12 ust. 6 ustawy zasada, o której mowa w ust. 5, ma również zastosowanie do małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągających przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1a, chyba że złożą pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości przychodu przez jednego z małżonków.
Można jednak złożyć oświadczenie o opodatkowaniu całości przychodu przez jednego z małżonków o ile nieruchomość wchodzi do wspólnego majątku. Oświadczenie to składa się właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego najpóźniej do dnia 20 stycznia roku podatkowego, a w przypadku rozpoczęcia osiągania przychodów w trakcie roku podatkowego w terminie pierwszej wpłaty na ryczałt od przychodów.
Wybór zasady opodatkowania całości przychodu przez jednego z małżonków wyrażony w jego stosownym oświadczeniu, obowiązuje przy dokonywaniu wpłat na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za cały dany rok podatkowy. Chyba że w wyniku rozwodu albo orzeczenia przez sąd separacji nastąpił podział majątku wspólnego małżonków i przedmiot umowy przypadł temu z małżonków, na którym nie ciążył obowiązek dokonywania wpłat na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Małżonkowie muszą więc ponawiać co roku oświadczenie o opodatkowaniu całości przychodów z najmu przez jednego małżonka. Natomiast nie trzeba ponawiać oświadczenia o wyborze ryczałtu jako formy opodatkowania, bo to obowiązuje do rezygnacji lub wyboru innej formy.
Zdarza się czasem, że małżonkowie zapominają ponowić oświadczenia o opodatkowaniu całości przychodów z najmu przez jednego małżonka. Powstaje wtedy sytuacja, że jeden małżonek (ten który wybrał ryczałt) nadal płaci ryczałt ale od połowy przychodów z najmu. Natomiast druga połowa przychodów jest opodatkowana u drugiego małżonka na zasadach ogólnych (czyli wg skali podatkowej).
Powstaje wtedy pytanie, czy limit 4000 euro przychodów wyznaczający granicę stosowania stawki 8,5% obowiązuje małżonka – ryczałtowca. A może trzeba ten limit podzielić na pół?
Pytanie jest istotne, bo od przychodów powyżej limitu trzeba płacić ryczałt już wg stawki 20%. Jest co prawda szansa, że ryczałt od najmu będzie miał w 2010 r. tylko jedną stawkę (8,5%) ale na razie nie uchwalono tej zapowiadanej przez rząd zmiany.
Uznać jednak należy w takiej sytuacji, że małżonek – ryczałtowiec będzie mógł skorzystać z całego limitu 4000 euro (13.510 zł w 2009 r., a 16.891 zł w 2010 r.) i przychody do tej kwoty opodatkować stawką 8,5%.
Właśnie z uwagi na to, że każdy z małżonków będzie stosował inną formę opodatkowania i podlegał odrębnym ustawom. Z tego względu w stosunku do małżonka opodatkowanego w formie ryczałtu nie znajduje zastosowania ograniczenia o łącznym limicie ryczałtu 8,5 % dla małżonków do 4000 euro, wynikające z art. 12 ust.11 ustawy o ryczałcie.
Podstawa prawna: art. 12 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.).