Kontrola krzyżowa to czynności sprawdzające prowadzone w ramach kontroli skarbowej podatnika, a odbywające się u jego kontrahenta. Często jednak są one podstawą do wszczęcia kontroli podatkowej u sprawdzanego kontrahenta – po wykryciu nieprawidłowości.
Zgodnie ze statystykami, z możliwości przeprowadzenia czynności sprawdzających urzędnicy korzystają coraz częściej. W 2011 r. w woj. mazowieckim przeprowadzono ok. 11 000 kontroli krzyżowych.
Kiedy fiskus przeprowadza kontrole krzyżowe?
Kontrole krzyżowe to jeden z etapów prowadzonej kontroli skarbowej, których celem jest weryfikacja prawidłowości dokumentów posiadanych przez obie strony. Jeżeli pracownicy urzędu skarbowego stwierdzą istnienie nieprawidłowości sprawdzają, czy dokumentacja podatnika ma odzwierciedlenie w dokumentacji jego kontrahenta. W ten sposób dochodzi do wykrycia i wyeliminowania ewentualnych nadużyć, podczas których jedna ze stron np. nie udokumentowała sprzedaży usług, a druga – udokumentowała taki zakup.
Kontrole krzyżowe zwykle przeprowadzane są w przypadku:
- przedsiębiorców z tzw. branż wysokiego ryzyka, do których zalicza się m.in. usługi budowlane, obrót paliwami, usługi handlowe, usługi transportowe,
- przedsiębiorców wystawiających dokumenty wzbudzające podejrzenia, np. ręcznie wypisana faktura na wysoką kwotę, faktura z błędną stawką VAT, faktura wystawiona przez podatnika niebędącego płatnikiem VAT, faktura dokumentująca fikcyjne czynności (tzw. pusta faktura),
- kontrahentów (także partnerów biznesowych) firm z grupy wysokiego ryzyka lub dokumentujących transakcje w sposób budzący podejrzenia.
Kontrole krzyżowe obejmują najczęściej 1-5 kontrahentów – wszystko zależy od tego, jak szeroka jest skala działań budzących podejrzenia. Jeżeli zachodzi taka konieczność, czynnościom sprawdzającym może podlegać nawet setka kontrahentów. Taka sytuacja miała miejsce w Małopolskim Urzędzie Skarbowym w 2011 r. – skontrolowano wówczas aż 155 kontrahentów kontrolowanego przedsiębiorcy.
Polecamy: Komplet : IFK + MK + Infororganizer
Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Jak przeprowadzane są czynności sprawdzające?
W przeciwieństwie do standardowych kontroli podatkowych, czynności sprawdzające mogą zostać przeprowadzone bez uprzedniego zawiadomienia o takim fakcie. Niemniej jednak często kontrahenci otrzymują pisemne wezwanie, z którego wynika, jakie dokumenty będą podlegały czynnościom weryfikującym. W wezwaniu pojawia się również informacja o sposobie dostarczenia niezbędnych dokumentów.
W związku z tym, że istotą kontroli krzyżowej jest stwierdzenie nieprawidłowości w przeprowadzonych transakcjach na podstawie dokumentów. Czynnościom sprawdzającym podlegają więc wyłącznie te dokumenty, które mogą być związane z „podejrzanymi” transakcjami. Organom przeprowadzającym należy przedłożyć takie dokumenty jak: faktury zakupu, faktury sprzedaży, deklaracje VAT i rejestry, dowody zapłaty podatku, umowy.
Warto przy tym podkreślić, że podczas kontroli krzyżowych nie może być sprawdzana poprawność rozliczeń podatkowych kontrolowanego kontrahenta. Organ podatkowy nie może również żądać przedstawienia dokumentów, których zakres nie obejmuje prowadzonego postępowania podatkowego.
Z przeprowadzonych czynności sprawdzających sporządzany jest protokół.
Dorota Kręcisz – Partner/Główna księgowa Cafe Finance