Wprowadzenie obowiązku przekazywania organom podatkowym informacji o schematach podatkowych (Mandatory Disclosure Rules) wynika z unijnych przepisów (tzw. dyrektywa MDR). Cel to zniechęcenie podatników do korzystania ze schematów podatkowych. „Wiedząc, że rezultaty i ewentualne korzyści podatkowe udziału w schematach podatkowych będą musiały zostać ujawnione i mogą być później kwestionowane przez administrację podatkową, jest mniej prawdopodobne, że podatnik podejmie ryzyko wejścia do systemu agresywnego planowania podatkowego” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Jak dodano, polska administracja skarbowa potrzebuje szybkiego dostępu do istotnych informacji dotyczących podejmowanych przez podatników działań w obszarze potencjalnie agresywnego planowania podatkowego. Wskazany problem zostanie rozwiązany poprzez wprowadzenie do polskiego prawodawstwa nowej instytucji jaką są zasady obowiązkowego raportowania schematów podatkowych. Ustawodawca dostrzega też korzyści dla przedsiębiorców. Obowiązek raportowania schematów podatkowych miałby bowiem ograniczyć liczbę kontroli podatkowych.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
Kiedy mamy do czynienia z optymalizacją, czyli szeroka definicja schematu podatkowego
Nowe regulacje dotyczą zarówno podmiotów, które korzystają ze schematów podatkowych, jak i tzw. promotorów, którzy je tworzą. W praktyce, mianem „promotora” określa się np. doradcę podatkowego, adwokata, radcę prawnego czy pracownika banku. W art. 86a § 1 pkt 9 Ordynacji podatkowej projektodawca wyjaśnił co należy rozumieć pod pojęciem „schemat podatkowy”, jest to uzgodnienie, które:
- spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą,
- posiada szczególną cechę rozpoznawczą, lub
- posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu, schemat podatkowy może być pewnym rozwiązaniem intelektualnym, wypracowanym w oparciu o znajomość przepisów prawa podatkowego i praktykę jego stosowania. Jak wyjaśnia Marcin Milczarek, radca prawny z kancelarii ECOVIS Milczarek i Wspólnicy, proponowana definicja jest bardzo szeroka, co teoretycznie umożliwia zakwalifikowanie do niej wielu działań podejmowanych przez np. doradców podatkowych czy radców prawnych wykonywanych na rzecz klientów.
Jakie dane trafią do skarbówki?
Zgodnie z projektowanymi przepisami, informacja o schemacie podatkowym zawiera m.in. dane identyfikujące przekazującego informację oraz korzystającego, któremu udostępniony został schemat podatkowy, w tym informacje dotyczące firmy lub imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia czy identyfikator podatkowy NIP. Niezbędne będzie też streszczenie opisu uzgodnienia stanowiącego schemat podatkowy i opis działalności gospodarczej do której ma zastosowanie schemat podatkowy.
Co z tajemnicą zawodową?
Planowana reforma przewiduje, że Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie nadawał indywidualne numery referencyjne schematom podatkowym, pozyskiwanym w wyniku raportowania. Jak zapewnia ustawodawca, raportowanie schematów podatkowych umożliwi poszanowanie tajemnicy zawodowej przy jednoczesnym zapewnieniu szybkiego dostępu administracji skarbowej do istotnych informacji dotyczących potencjalnego agresywnego planowania podatkowego. Taka ochrona ma wyrażać się w możliwości nieprzekazania informacji przez promotora, jeżeli naruszałoby to tę tajemnicę. To właśnie ta kwestia podzieliła ekspertów.
W stanowisku z dnia 7 listopada 2018 roku Krajowa Izba Doradców Podatkowych wyraziła obawy co do rzeczywistego poszanowania tajemnicy zawodowej. „Wprowadzono otwarty katalog osób zobowiązanych do raportowania schematów podatkowych, który obejmuje także osoby, które nie są objęte obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej. Jej naruszenie wiąże się także z narzuceniem wymagania przekazywania informacji, które nawet pozbawione danych wprost identyfikujących podmiot korzystający, mogą pozwolić na ich ustalenie. Pełne zachowanie tajemnicy zawodowej doradców podatkowych jest fundamentem zawodów zaufania publicznego i gwarantem dla wszystkich podatników ochrony ich podstawowych praw i wolności obywatelskich” – napisano w stanowisku KRDP.
OPINIA: Marcin Milczarek, radca prawny, kancelaria ECOVIS Milczarek i Wspólnicy
Kluczowe cele MDR to szybki dostęp administracji podatkowych do informacji o potencjalnie agresywnym planowaniu lub nadużyciach związanych z planowaniem podatkowym oraz o promotorach i użytkownikach schematów podatkowych, a także zniechęcenie podatników i ich doradców do korzystania ze schematów podatkowych. Tak ujęty cel pokazuje jednoznacznie, że administracja podatkowa liczy na to, że przedsiębiorcy planujący wdrożyć swej firmie rozwiązania zmierzająca do osiągnięcia korzyści podatkowej. Przed skorzystaniem z usług np. doradców podatkowych lub radców podatkowych pomyślą dwa razy o informacjach objętych obowiązkowym raportowaniem oraz sankcji związanych z uznaniem przez organy podatkowej danej optymalizacji za zbyt agresywną i sprzeczną z przepisami prawa. Oczywiście na rezultaty wprowadzenia obowiązku raportowania schematów podatkowych trzeba poczekać, jednak już dziś możemy przewidywać, że projektowane przepisy skutecznie odstraszą pewną część przedsiębiorców od skorzystania z usług profesjonalistów zajmujących się pomocą prawną w zakresie optymalizacji podatkowych.
Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw 29 października została przekazana Prezydentowi do podpisu. Prace legislacyjne nie zostały zakończone. Planowane zmiany mają wejść w życie 1 stycznia 2019 roku.