Uważają, że aby takie zaliczenie mogło być możliwe, podatnik uprawniony do otrzymania nadpłaty, jak i podatnik zobowiązany do zapłaty podatku muszą być tymi samymi podmiotami.
Pogląd taki można znaleźć np. w interpretacji indywidualnej z 1 grudnia 2010 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (sygnatura akt IBPP1/443-916/09/MS).
Interpretacja dotyczy zaliczenia zwrotu podatku od towarów i usług na poczet zobowiązań podatkowych wspólników spółki w podatku dochodowym od osób fizycznych. Organ podatkowy zajął stanowisko, że zwrot podatku od towarów i usług może być dokonany tylko podatnikowi, którym jest dla podatku VAT spółka cywilna i nie może podlegać zaliczeniu na poczet zobowiązań innych podmiotów.
Dotyczy to także zobowiązań z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wspólników tej spółki cywilnej. Dlatego też, spółka może wnosić o zaliczenie zwrotów czy nadpłat, na poczet własnych przyszłych zobowiązań podatkowych, a nie wspólników spółki.
Polecamy: Jak wybrać formę opodatkowania firmy
Ze stanowiskiem organów podatkowych nie zgadza się część sądów administracyjnych. Przykładowo 18 czerwca 2007 r. zapadł wyrok WSA w Warszawie (sygn. akt VIII SA/Wa 416/07), w którym sąd zajął odwrotne stanowisko od prezentowanego przez organy podatkowe. Oto istotny fragment uzasadnienie tego wyroku:
„W realiach rozpoznawanej sprawy zastosowanie znajduje przepis art. 76 § 1 Ordynacji podatkowej, z dyspozycji którego wynika, że nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę określonych w decyzji, o której mowa w art. 53a, oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych, z zastrzeżeniem § 2 (w niniejszej sprawie zastrzeżenie to nie ma zastosowania). Z dyspozycji art. 76 § 1 Ordynacji podatkowej nie wynika zatem wprost, że nadpłata nie może zostać zaliczona na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych podmiotu innego niż podatnik, który uzyskał prawo do nadpłaty (zwrotu podatku), przykładowo na poczet zobowiązań następcy prawnego podatnika. Tego rodzaju ograniczenia nie przewidują również przepisy art. 76a Ordynacji podatkowej.”
Ostatecznie nakaz sądu był następujący. Organy podatkowe ponownie rozpoznając sprawę muszą przyjąć, że w sytuacji, gdy wspólnicy spółki cywilnej, działając w imieniu spółki oraz w imieniu własnym (zob. art. 860 - 875 k.c.), wystąpili o zaliczenie bezspornie przysługującego spółce cywilnej zwrotu VAT na poczet ich zobowiązań podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych, to wówczas posiadają oni prawo do wywiązania się ze swoich zobowiązań podatkowych korzystając ze wspólnego mienia, w ramach podziału zysków, gdyż spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej i własnego mienia. Wyrok ten ma status prawomocnego.
Jednak ostatnio WSA w Warszawie w wyroku z 12 maja 2011 r. (sygn. III SA/Wa 3051/10) stwierdził inaczej, że niedopuszczalne jest zaliczenie zwrotu podatku VAT przysługującego spółce cywilnej na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę określonych w decyzji, o której mowa w art. 53a, oraz bieżących zobowiązań podatkowych wspólników tej spółki.
Zdaniem WSA z art. 72 ordynacji podatkowej wynika, że organy podatkowe mogą dokonać zaliczenia nadpłaty bądź zwrotu podatku wyłącznie na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych tego samego podmiotu (podatnika), który uzyskał prawo do nadpłaty czy zwrotu podatku.
A przecież z art. 863 §§ 1-3 kodeksu cywilnego wynika, że wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku; w czasie trwania spółki nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników; także w tym okresie wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku.
Majątek zgromadzony przez wspólników w ramach spółki jest wspólnym majątkiem wspólników, co stanowi konsekwencję braku podmiotowości prawnej spółki. Regulacja art. 863 k.c. wskazuje przy tym na objęcie tego majątku wspólnością łączną (do niepodzielnej ręki). Jest to rodzaj wspólności, która nie ma charakteru samoistnego w tym znaczeniu, że jej powstanie jest uzależnione od powstania innego stosunku prawnego o charakterze osobistym, w tym przypadku spółki, i stanowi jego konsekwencję w sferze stosunków prawnorzeczowych.
Polecamy: serwis Podatki osobiste
Wspólność ta nie może powstać ani istnieć niezależnie od stosunku obligacyjnego spółki (Z.K. Nowakowski (w:) System prawa cywilnego, t. II, s. 388). Jej istnienie ma służyć realizacji wspólnego celu, dla którego spółka powstała. Jak każda wspólność charakteryzuje się jednością przedmiotu, wielością podmiotów oraz niepodzielnością wspólnego prawa (J. Ignatowicz, Prawo rzeczowe, Warszawa 2000, s. 125).
Objęcie majątku powstałego na podstawie stosunku spółki wspólnością łączną powoduje jego wyodrębnienie od majątków poszczególnych wspólników oraz zapewnia jego ochronę i trwałość - Komentarz do art.863 kodeksu cywilnego (Dz.U.64.16.93), [w:] Z. Gawlik, A. Janiak, A. Kidyba, K. Kopaczyńska-Pieczniak, G. Kozieł, E. Niezbecka, T. Sokołowski, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, LEX 2010.
Tym samym zdaniem WSA w Warszawie w świetle przywołanego wyżej przepisu kodeksu cywilnego, zwrot podatku VAT przysługującego spółce cywilnej nie wchodzi do majątku poszczególnych wspólników i nie może wskutek zaliczenia, o którym mowa w art. 76 § 1 O.p., skutkować wygaśnięciem ich zobowiązań podatkowych.