Przepisy wskazują, że osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej pisma doręcza się w lokalu ich siedziby lub w miejscu prowadzenia działalności - osobie upoważnionej do odbioru korespondencji (art. 151 ustawy – Ordynacja podatkowa - tekst jedn. Dz.U. nr 8, poz. 60 z późn. zm.):
Warto dodać, że osoba prawna, jej przedstawiciel lub pełnomocnik mają obowiązek zawiadomić organ podatkowy o zmianie swojego adresu, w tym adresu elektronicznego, jeżeli wniesiono o zastosowanie takiego sposobu doręczania albo wyrażono na to zgodę. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo uznaje się za doręczone pod dotychczasowym adresem, a organ podatkowy pozostawia pismo w aktach sprawy.
Polecamy: Kontrola podatkowa
W orzecznictwie sądowym podkreśla się, że miejsce prowadzenia działalności w rozumieniu art. 151 Ordynacji podatkowej należy ustalać w każdym przypadku na podstawie okoliczności faktycznych, biorąc pod uwagę miejsce (określone adresem), w którym skupia się w sposób zorganizowany aktywność danego podmiotu w zakresie czynności, które składają się na przedmiot jego działalności (np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 21 października 2008 r., sygn. akt I SA/Bk 326/08).
Do doręczania pism osobom prawnym ma również zastosowanie przepis art. 148 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej przewidujący, że pisma mogą być także doręczane w siedzibie organu podatkowego. W razie gdy pisma skierowanego do osoby prawnego nie udało się doręczyć osobie upoważnionej do odbioru korespondencji (art. 150 § 1 Ordynacji podatkowej):
1) poczta przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez pocztę;
2) pismo składa się na okres 14 dni w urzędzie gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika organu podatkowego lub przez inną upoważnioną osobę.
Adresata zawiadamia się dwukrotnie o pozostawaniu pisma w miejscu określonym wyżej. Powtórne zawiadomienie następuje w razie niepodjęcia pisma w terminie 7 dni.
Polecamy: Postępowanie podatkowe
Zawiadomienie o pozostawaniu pisma na poczcie lub w urzędzie gminy (miasta) umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.
W tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa we wskazanym wyżej art. 150 § 1 pkt 1 lub 2, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.
Jeżeli podany przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej adres jej siedziby nie istnieje lub jest niezgodny z odpowiednim rejestrem i nie można ustalić miejsca prowadzenia działalności, pismo pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.
W orzecznictwie sądowym nie ma jednolitego stanowiska co do tego, czy skuteczne jest doręczenie pisma podmiotowi, mającemu siedzibę w budynku siedziby podatnika.
Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 7 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 156/09 wskazał, że w sytuacji pokwitowania odbioru decyzji przez inny podmiot prawny (jego pracownika), który ma siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności w tym samym budynku co adresat decyzji, organ podatkowy nie może poprzestać na domniemywaniu, że osoba ta posiada upoważnienie do odbioru korespondencji, tylko na tej podstawie, że wcześniej korespondencję odbierała.
WSA we Wrocławiu we wskazanym wyżej wyroku stwierdził, że niekwestionowanie przez adresata prawidłowości doręczeń w toku wcześniejszego postępowania nie przesądza o tym, że doręczenia te były prawidłowe. Doręczenie dokonane do rąk osoby nieupoważnionej może być bowiem skuteczne, jeśli zostanie ustalone, że ostatecznie adresat korespondencję otrzymał.
Z kolei w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 3 grudnia 2008 r., sygn. akt I SA/Bk 414/08 sąd ten stwierdził, że organ podatkowy naruszył przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące doręczania pism osobom prawnym, ponieważ decyzja została doręczona do rąk osoby niebędącej adresatem w sprawie, która dysponowała firmową pieczątką nagłówkową podatnika.
Pokwitowanie odbioru decyzji przez inny podmiot prawny (jego pracownika), który ma siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności w tym samym budynku nie stanowi skutecznego doręczenia pisma – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku.
Decyzja podatkowa została doręczona do rąk pracownika innej firmy w tym samym budynku, w którym siedzibę ma podatnik. Podatnik niedopełnił terminu złożenia odwołania od decyzji organu podatkowego, po czym uzasadniał to tym, że pracownik formy sąsiadującej nie przekazał mu pisma zawierającego decyzję podatkową. Jak podatnik może uniknąć na przyszłość konsekwencji niedoręczenia pisma do rąk osoby upoważnionej w podobnej sytuacji?
Wyjściem w takiej sytuacji jest wyraźnie upoważnienie firmy sąsiedniej do odbioru pism podatnika. Jeśli bowiem w tym samym budynku mieści się siedziba dwóch lub więcej firm doręczenie musi być dokonane do rąk osoby reprezentującej firmę podatnika, chyba, że firma adresata pisma (podatnika) wyraźnie upoważni firmę sąsiednią do przyjmowania odbioru korespondencji.
Warto również podkreślić, że przewidziany w art. 151 Ordynacji podatkowej przepis dotyczący dostarczania pism osobom prawnym w lokalu ich siedziby lub w miejscu prowadzenia działalności nie ma charakteru obligatoryjnego.
Przykładowo w postanowieniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 3 września 2007 r., sygn. akt I SA/Gd 726/07 sąd ten orzekł, że za dopuszczalną należy uznać sytuację, gdy doręczanie pism odbywa się na podany przez podatnika adres do doręczeń, choćby nie pokrywał się on ani w siedzibą osoby prawnej, ani z miejscem prowadzenia działalności.
Polecamy: Karta podatkowa - poradnik użytkownika
Przepis art. 151 Ordynacji podatkowej ma bowiem zapewniać podatnikowi, że korespondencja kierowana przez organy podatkowe będzie docierała właśnie w miejsce w nim wskazane i tam może ona oczekiwać jej doręczenia i możliwości zapoznania się z jej treścią, a więc, że obowiązek doręczeniowy nie będzie realizowany w sposób dowolny.
Jeżeli jednak miejsce doręczeń wynika wprost z woli podatnika, który wskazuje na odmienne od wskazań ustawodawcy miejsce kierowania korespondencji, to nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby pisma w sposób prawnie skuteczny były doręczane właśnie na podany przez podatnika adres – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku.