Czy fiskus musi respektować tezy orzeczeń sądów administracyjnych

Jednak w takich sytuacjach organy podatkowe stwierdzają zazwyczaj, że nie są związane wykładnią prawa zawartą w orzeczeniach sądów, zwłaszcza jeśli nie są prawomocne.

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

Autopromocja

Fiskus konsekwentnie twierdzi od lat, że wskazywane przez podatników wyroki zapadły w indywidualnych sprawach i co do zasady wiążą strony postępowania w konkretnej sprawie i nie mają mocy powszechnie obowiązującej. Wyroki te nie są, zdaniem Ministra Finansów źródłem prawa i nie posiadają mocy formalnej wiążącej tak do podatników jak i również w stosunku do organów podatkowych.

Jednak sądy administracyjne coraz częściej i konsekwentniej przypominają Ministrowi Finansów, że ta argumentacja jest błędna.

Mimo, że orzecznictwo sądowe nie ma w polskim systemie prawnym charakteru precedensowego, to jednak w zakresie interpretacji podatkowych (zarówno ogólnych i indywidualnych) orzecznictwo to zyskało od 2007 roku szczególnie na znaczeniu.

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Zgodnie bowiem z art. 14a Ordynacji podatkowej (obowiązującym od 1 lipca 2007 r.) minister finansów ma obowiązek dążyć do zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej.

W tym celu ma dokonywać m.in. interpretacji ogólnych i to przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (obecnie Trybunał Sprawiedliwości UE).
Niestety minister finansów zbyt rzadko korzysta z tego narzędzia, bo do tej pory wydał tylko 20 interpretacji ogólnych.

Ogólne interpretacje podatkowe Ministra Finansów

Oczywiście znacznie częściej Minister Finansów wydaje (przy pomocy 4 upoważnionych dyrektorów izb skarbowych interpretacje indywidualne na wnioski podatników. Ale i w tym przypadku powinien się kierować orzecznictwem sądów administracyjnych, TK i TSUE.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Zgodnie bowiem z art. 14e § 1 ordynacji podatkowej minister finansów publicznych może ( i powinien) z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Zatem orzecznictwo sądów stało się przesłanką do formułowania oceny poprawności funkcjonujących w obrocie prawnym interpretacji, także interpretacji indywidualnych.

Polecamy: Kontrola podatkowa

Polecamy: Podatek od spadków i darowizn

Zdaniem sądów administracyjnych jeżeli „(…) organ wydający interpretacje indywidualne może w ramach działania ex oficio zmienić wydaną już uprzednio interpretację z racji stwierdzenia jej wadliwości w świetle orzecznictwa sądowego, to tym bardziej ma obowiązek dokonywać analizy tego orzecznictwa w postępowaniu zmierzającym do wydania takiej interpretacji, a zwłaszcza w przypadku, gdy na takowe orzecznictwo powołuje się osoba składająca wniosek o jej wydanie.

Nie można bowiem przyjąć takiej wykładni powyższych przepisów, że z jednej strony ustawodawca nie nakłada na organ wydający interpretacje indywidualne obowiązku analizowania orzecznictwa zapadłego w innych sprawach dotyczącego analogicznych sytuacji prawnopodatkowych, a z drugiej strony przyjmuje jednocześnie, że pominięcie takiego orzecznictwa może być przyczyną zmiany tak wydanej interpretacji.” (z uzasadnienia wyroku WSA w Gliwicach z 6 września 2010 r. - sygn. I SA/Gl 643/10)

Tak więc ww. art. 14e § 1 ordynacji podatkowej wyposażył orzecznictwo sądów administracyjnych w moc kształtowania urzędowych indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Ignorowanie tego przepisu narusza wyrażoną w art. 121 § 1 ordynacji podatkowej zasadę prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych (por. też wyrok WSA w Warszawie z 20 stycznia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1916/08, czy wyrok WSA we Wrocławiu z 3 grudnia 2009 r. sygn. akt I SA/Wr 1435/09).