Zasada dwuinstancyjności postępowania podatkowego
Szczególnie istotny jest fakt, iż organy odwoławcze (czyli wyższego stopnia), są zobowiązane do ponownego rozpatrzenia sprawy, rozstrzygniętej już przez organ niższego stopnia, czyli pierwszej instancji. Organ drugiej instancji nie może ograniczyć się w swoim działaniu, tylko do rozpatrzenia argumentów przedstawionych przez organ niższego stopnia.
Organ odwoławczy jest zobowiązany do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia, oznacza to, że musi dokładnie zbadać sprawę, wszystkie jej okoliczności, dowody w sprawie. Rozpatrując odwołanie organ ma obowiązek ponownego ustalenia stanu faktycznego i dokonania ponownej wykładni prawa. Jeżeli rozpatrując sprawę organ odwoławczy uzna, iż materiał dowodowy zebrany w sprawie jest niewystarczający, powinien wskazać dowody, których brakuje.
Zgodnie z orzecznictwem sądowym organ odwoławczy ma obowiązek działać jak organ pierwszej instancji, czyli przeprowadzić postępowanie i wydać powtórnie decyzję w przedstawionej mu w odwołaniu sprawie (wyrok WSA z 4 września 208 r., I SA/Ke 227/08).
Tak, więc podatnik kierując sprawę do organu drugiej instancji, może liczyć na to, iż wydana decyzja, będzie całkowicie, bądź częściowo odmienna w swoim rozstrzygnięciu. Chociaż powinien się liczyć się też z tym, iż będzie taka sama jak organu pierwszej instancji.
Dwuinstancyjne postępowanie podatkowego daje podatnikowi szansę na obronę, podatnik składając odwołanie (bez tego postępowanie zakończy się na decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji), oczekuje że rozstrzygnięcie będzie dla niego korzystniejsze, niż to już wydane.
Na zakończenie należy jeszcze raz podkreślić, że obowiązkiem organu drugiej instancji jest ponowne merytoryczne rozpatrzenie sprawy, a nie tylko kontrola zaskarżonej decyzji. Podatnik ma prawo i powinien oczekiwać, iż organ badający sprawę po raz drugi, wyda decyzję biorąc pod uwagę wszelkie istotne kwestie w sprawie. Należy podkreślić, że ograniczenie się organu odwoławczego do stwierdzenia, że ustalenie dokonane przez organ pierwszej instancji są prawidłowe narusza zasadę dwuinstancyjności (patrz: wyrok WSA z 15 listopada 2006 r., I SA/Po 509/06).