Decyzja ostateczna, na mocy której strona nie nabyła prawa, może być uchylona lub zmieniona przez organ podatkowy, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes podatnika. Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej również ma formę decyzji, a tym samym istnieje możliwość odwołania się od niej.
Uprawnienie to nie przysługuje samorządowemu kolegium odwoławczemu.
Przykładem decyzji na mocy której strona nie nabyła prawa jest chociażby każda decyzja odmawiająca w całości uwzględnienia jej żądania.
W orzecznictwie podkreśla się, iż interes publiczny i ważny interes podatnika są względem siebie równorzędne. Co więcej, w uzasadnieniu decyzji o uchyleniu lub zmianie, organ podatkowy powinien unikać ogólnych sformułować na rzecz precyzyjnego wskazania interesu przemawiającego na rzecz dokonywanych zmian.
Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, także może być za jej zgodą uchylona lub zmieniona przez organ podatkowy, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes strony. Istnieje tu jednak dodatkowe ograniczenie w postaci zapisu, iż procedura ta nie może stać w sprzeczności z przepisami szczególnymi.
Organ uchylając lub zmieniając decyzję ostateczną nie może w tym wypadku wydać decyzji na niekorzyść strony.
Uchyleniu lub zmianie nie podlegają decyzje:
1. ustalającej albo określającej wysokość zobowiązania podatkowego;
2. o odpowiedzialności podatkowej płatników lub inkasentów;
3. o odpowiedzialności podatkowej osób trzecich;
4. określające wysokość należnych odsetek za zwłokę;
5. o odpowiedzialności spadkobiercy;
6. określające wysokość zwrotu podatku.
Zasadniczo nie mogą być uchylone lub zmienione decyzje ostateczne ustalające albo określające wysokość zobowiązania podatkowego.
Decyzja ostateczna, ustalająca lub określająca wysokość zobowiązania podatkowego na dany okres, może być jednak zmieniona przez organ podatkowy, który ją wydał, jeżeli po jej doręczeniu nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych mających wpływ na ustalenie lub określenie wysokości zobowiązania, a skutki wystąpienia tych okoliczności zostały uregulowane w przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dniu wydania decyzji.
Uwaga! Od 2012 roku NIP tylko dla firm, pojawi się druk ZAP-3
Zmiana decyzji ostatecznej może dotyczyć tylko okresu, za który ustalono lub określono wysokość zobowiązania podatkowego.
Organ podatkowy pierwszej instancji uchyla decyzję, jeżeli została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonych czynności, a strona nie dopełniła ich w wyznaczonym terminie.
Należy tu mieć na uwadze, iż jest to konstrukcja inna niż w wypadku decyzji, która została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku. W tym bowiem wypadku następstwem niedopełnienia jest automatyczne wygaśniecie decyzji, bez konieczności jej uchylania.
Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej nie może być wszczęte z urzędu ani na wniosek, jeżeli upłynęło 5 lat od dnia jej doręczenia. Termin ten nie podlega przywróceniu.
Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej z powodu upływu terminu przedawnienia następuje w formie decyzji.