Jak rozliczać sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu

rada

Jeśli od wykupu samochodu nie minęło 6 miesięcy, to jego sprzedaż będzie opodatkowana stawką 22%. Gdy od wykupu samochodu minęło 6 miesięcy, sposób rozliczenia VAT zależny będzie od tego, czy przy jego nabyciu przysługiwało pełne prawo odliczenia VAT, czy prawo ograniczone. Szczegóły w uzasadnieniu.

uzasadnienie

Prawo do zastosowania zwolnienia będzie uzależnione od tego, jaki okres minął od wykupu samochodu. Ponieważ leasing operacyjny jest uznany na potrzeby VAT za świadczenie usługi, opłacane przez leasingobiorcę raty za jego użytkowanie traktuje się na równi z nabyciem usługi. Z chwilą zakończenia określonego w umowie okresu leasingu samochód pozostaje nadal własnością leasingodawcy. To w jego gestii pozostaje dalsze nim dysponowanie. Tak więc wykup samochodu przez leasingobiorcę jest odrębną od umowy leasingu umową kupna-sprzedaży. Nabywcy przysługuje prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej jego nabycie na warunkach ogólnych. W zależności od rodzaju samochodu odliczenie VAT może być całkowite (w 100%) albo ograniczone do 60% i nie większe niż 6000 zł. Zakres przysługującego prawa do odliczenia VAT od nabycia samochodu ma istotny wpływ na sposób rozliczenia VAT przy jego sprzedaży. Na temat odliczeń od zakupu samochodu i paliwa po wyroku ETS piszemy w bieżącym numerze na str. 13.

Sprzedaż samochodu jako towaru używanego

Sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu może podlegać zwolnieniu z opodatkowania wówczas, gdy zostaną spełnione następujące przesłanki:

• samochód spełnia kryteria do uznania go za towar używany,

• przy jego nabyciu nie przysługiwało nabywcy prawo do odliczenia VAT. Zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia w sprawie VAT warunek ten zostaje spełniony również w sytuacji, gdy nabywcy przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia VAT, czyli 60% podatku naliczonego, nie więcej jednak niż 6000 zł, jeżeli samochód jest towarem używanym (art. 43 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT).

DEFINICJA

Od 1 grudnia 2008 r. towar używany - to ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel.

Oznacza to, że 6-miesięczny okres używania w omawianej sytuacji należy liczyć od dnia nabycia samochodu na podstawie umowy kupna-sprzedaży, a nie od dnia przyjęcia go do używania na podstawie umowy leasingu operacyjnego.

Przykład

Firma użytkowała samochód osobowy na podstawie leasingu operacyjnego przez 3 lata. Po jej zakończeniu wykupiła samochód z datą 25 września 2008 r. Zwolnienie do jego sprzedaży będzie mogła zastosować dopiero po upływie pół roku od tej daty, czyli po 25 marca 2009 r. Jeżeli natomiast sprzeda samochód przed tą datą, musi ją opodatkować 22-proc. stawką VAT.

Korekta podatku naliczonego

Zastosowanie zwolnienia z opodatkowania sprzedaży samochodu, od nabycia którego podatnik odliczył częściowo VAT (zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy), skutkuje koniecznością jego korekty. Wynika to z faktu, że odliczając VAT nabywca deklaruje, że samochód będzie używany w całości do działalności opodatkowanej. Skoro jednak samochód zostaje sprzedany jako zwolniony z VAT, to zmianie ulega jego przeznaczenie, a w konsekwencji prawo do odliczenia podatku od jego nabycia. W sytuacji takiej zastosowanie ma regulacja art. 91 ust. 4 ustawy o VAT, nakazująca dokonanie korekty podatku naliczonego. Jeżeli samochód zostanie sprzedany w okresie korekty, podatnik ma obowiązek skorygować odliczony podatek. Korekty musi dokonać w deklaracji, w której rozliczył sprzedaż.

W takim przypadku będzie obowiązywać zasada, że w przypadku gdy sprzedaż towaru zostanie zwolniona od podatku - w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi z podatku.

Sposób dokonania korekty będzie zależny od wartości nabytego samochodu oraz od tego, czy był on środkiem trwałym.

• Jeżeli wartość nabycia sprzedawanego samochodu, który był zaliczony do środków trwałych podlegających amortyzacji o wartości początkowej równej lub niższej niż 15 000 zł - korekty odliczonego VAT należy dokonać jednorazowo w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano jego sprzedaży. Obowiązuje w tym przypadku roczny okres korekty. Dokonując odprzedaży samochodu po upływie tego okresu, podatnik nie musi już korygować odliczonego VAT.

Przykład

W dniu 25 marca 2009 r. firma wykupiła samochód z leasingu za kwotę 12 000 zł (VAT - 2640 zł). Odliczyła 60% podatku naliczonego, czyli 1584 zł. Zamierza go sprzedać po 25 września 2009 r. jako zwolniony z VAT (towar używany). Jeżeli sprzedaż samochodu nastąpi do końca 2009 r., firma będzie zobowiązana w rozliczeniu za miesiąc, w którym go sprzeda, skorygować całą wartość odliczonego podatku w kwocie 1584 zł „in minus”. Sprzedając go natomiast po tej dacie, nie musi już korygować VAT odliczonego od jego nabycia.

• Jeżeli wartość początkowa samochodu, który był zaliczony do środków trwałych podlegających amortyzacji o wartości początkowej wyższej niż 15000 zł, a sprzedaż samochodu nastąpi w trakcie 5-letniego okresu korekty (określonego art. 91 ust. 2 ustawy) - podatnik dokonując sprzedaży samochodu będzie musiał skorygować odliczony VAT od jego nabycia jednorazowo za cały okres, jaki pozostał do końca tego okresu korekty.

Przykład

Firma nabyła samochód osobowy (po leasingu operacyjnym) 25 września 2008 r. za kwotę netto 25 000 zł plus VAT 5500 zł i przyjęła go do używania w tym miesiącu. Odliczyła 60% VAT w kwocie 3300 zł. Samochód podlega 5-letniemu okresowi korekty. Jeżeli sprzeda go jako zwolniony w 2009 r., będzie musiała skorygować odliczony VAT „in minus” w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokona sprzedaży, o wartość stanowiącą 4/5 tego odliczenia, czyli o wartość 3300 x 4/5 = 2640 zł. Jeżeli sprzedaż nastąpi w 2010 r., korekta wyniesie 3/5 tego odliczenia, czyli 1980 zł.

• Jeżeli sprzedawany samochód nie będzie zaliczony do środków trwałych podlegających amortyzacji, korekty całego odliczonego podatku sprzedający musi dokonać niezależnie od tego, jaki okres minął od jego nabycia.

Sprzedaż samochodu ze stawką 22%

Jeżeli samochód nie jest towarem używanym (np. był użytkowany przez właściciela krócej niż przez pół roku) albo przy jego nabyciu przysługiwało odliczenie VAT w całości - jego sprzedaż podlega opodatkowaniu 22-proc. stawką VAT. Nie powstaje wówczas jednak obowiązek korekty odliczonego VAT.

Przykład

Firma wykupiła 20 października 2008 r. samochód dostawczy (z leasingu operacyjnego) za kwotę 45 000 plus VAT 9900 zł. Odliczyła całą kwotę VAT. Jego sprzedaż opodatkuje 22-proc. stawką VAT. Mimo że sprzeda go w okresie korekty, nie musi korygować odliczonej kwoty VAT od jego nabycia, ponieważ wykorzystała go ostatecznie zgodnie z przeznaczeniem, dla którego go nabyła, czyli w związku z czynnością opodatkowaną.

• art. 43 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, art. 91 ust. 2-6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320

• § 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 212, poz. 1336

Mariusz Darecki

ekspert w zakresie VAT