System VIES umożliwia administracji podatkowej natychmiastowy dostęp do bazy danych numerów identyfikacji podatkowej VAT w innym państwie wspólnotowym. Dzięki temu dostawca za pośrednictwem krajowej administracji podatkowej ma możliwość sprawdzenia, czy nabywca z innego kraju członkowskiego jest zarejestrowanym podatnikiem VAT dla celów handlu wewnątrzwspólnotowego. Zatem system VIES ma na celu zapewnienie weryfikacji statusu podatkowego kontrahenta.
W jakim celu sprawdzać kontrahentów? Jest to ważne dla podmiotu dokonującego czynności opodatkowanych VAT. Fakt czy nabywca jest podatnikiem VAT, decyduje kto, w jakim kraju oraz według jakiej stawki zapłaci podatek od wartości dodanej. Jest to konsekwencją określenia miejsca powstania obowiązku podatkowego. Ponadto poprawny NIP pozwala na prawidłowe wypełnienie informacji podsumowującej VAT-UE oraz jest jednym z czynników uprawniających do zastosowania stawki 0% w wewnątrzwspólnotowej dostawie. Z tego powodu każde państwo jest zobowiązane do udostępnienia innym państwom Unii Europejskiej swojej krajowej bazy podatników zarejestrowanych dla handlu wewnątrzwspólnotowego, zawiera ona dane wszystkich podmiotów, którym nadano numer VAT UE. Baza danych zawiera zestaw informacji na temat każdego podatnika, do których należy indywidualny numer identyfikacji podatkowej VAT, data jego przyznania lub jego wygaśnięcia, nazwisko lub nazwę podatnika wraz z adresem przedsiębiorstwa.
Dane w systemie VIES są chronione dlatego też, podatnik nie otrzymuje bezpośrednio nazwy, adresu i innych danych podmiotu, którego dotyczy zapytanie. Ze względu na bezpieczeństwo i ochronę danych służby administracyjne jedynie potwierdzą lub negują stan faktyczny, którego dotyczy zapytanie. Należy mieć na uwadze, że przepisy podatkowe wymagają jedynie pozytywnej identyfikacji aktualnego numeru NIP kontrahenta. Nie jest konieczne weryfikowanie również innych jego danych: nazwy i adresu. W świetle powyższego informacja z systemu VIES potwierdzający aktywność numeru VAT UE unijnego kontrahenta jest wystarczającym dowodem uznania go za podatnika zidentyfikowanego na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. Powyższy pogląd potwierdza Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 25 maja 2010 r., sygn. IBPP2/443-307/10/WN, w której uznano prawo do zastosowania stawki 0% przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów na rzecz kontrahenta, który posiada inne dane adresowe w systemie VIES niż adres podany na fakturze. Powyższy pogląd podzielił także Wyższy Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 20 kwietnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 168/09. Przedmiotem rozważania był problem zasadności zastosowania stawki VAT 0% dla WDT realizowanej na rzecz nabywcy z Hiszpanii nieposiadającego aktywnego numeru VAT UE. W uzasadnieniu sąd stwierdził m.in.: Z przepisów tego rozporządzenia wynika ponadto, że identyfikacja podatnika następuje według jedynego kryterium, tj. kryterium numeru. Biura łącznikowe funkcjonujące w poszczególnych państwach w ramach VIES nie identyfikują, na potrzeby podatników, innych danych, niż numery VAT UE, kierując się choćby koniecznością ochrony ich danych osobowych. Numer ten ma charakter niezmienny, zaś każdy podatnik VAT może dysponować w jednym kraju tylko jednym własnym numerem na potrzeby handlu wewnątrzwspólnotowego. Także w polskiej ustawie o podatku od towarów i usług przewidziana została zasada, że identyfikacji podatnika dokonuje się według tego jedynego kryterium. (...)
W systemie VIES potwierdzenie numerów identyfikacji odbywa się za pośrednictwem jednostek administracji kraju, z którego pochodzi podatnik składający takie zapytanie. W Polsce Minister Finansów rozporządzeniem z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wyznaczenia jednostki organizacyjnej, w której funkcjonuje biuro wymiany informacji o podatku VAT, wyznaczył do tego celu Izbę Skarbową w Poznaniu.
Potwierdzenie numeru identyfikacji podatkowej w Polsce może odbywać się na wniosek składany:
1. na piśmie
Ministerstwo Finansów
Departament Wymiany Informacji o VAT
ul. Poznańska 46
62-510 Konin
2. drogą elektroniczną: numery.vat@mofnet.gov.pl
3. faksem (063) 240 19 89
4. telefonicznie (063) 242 33 55
Departament Wymiany Informacji o VAT przygotował dwa wnioski o potwierdzenie zidentyfikowania podmiotów z terytorium Wspólnoty Europejskiej na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych, do których należy formularz VAT-ID i VAT-ID (kontynuacja). Mają one za zadanie ułatwić podatnikom dokonywanie potwierdzenia ważności numerów identyfikacyjnych VAT zagranicznych kontrahentów, jednak ich stosowanie nie jest obligatoryjne.
Dla ułatwienia i przyspieszenia możliwości dostępu do weryfikacji numerów VAT funkcjonuje strona internetowa udostępniona przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/taxation_customs/vies/
Podatnik wpisuje dane kontrahenta oraz swoje jako osoby sprawdzającej. Po natychmiastowej weryfikacji system udziela informacji o ważności danego numeru identyfikacji VAT w bazie danych. Informacja zwrotna VALID oznacza, iż numer rejestracyjny jest ważny, natomiast wynik No, INVALID VAT NUMBER oznacza, że numer rejestracyjny jest nieważny lub nieprawidłowy.
Strona ta podaje informacje jedynie aktualne na dany dzień, nie ma możliwości historycznej weryfikacji. Niestety informacja ze strony Komisji Europejskiej spełnia funkcję jedynie wspomagającą dla systemu wymiany o VAT, co może utrudnić identyfikację poszczególnych kontrahentów. Należy tu przytoczyć wyrok WSA w Gliwicach, sygn. akt III SA/Gl 2676/10, według którego, „z regulacji krajowych wynika, że to podatnik wystawiający fakturę w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy ma obowiązek podać ważny numer nabywcy. Wprawdzie ponosi z tego tytułu ryzyko związane z nieuczciwością czy też nierzetelnością kontrahenta, ale ma też techniczne możliwości weryfikacji takiego numeru przed wystawieniem stosownej faktury. Może zwrócić się do polskich organów podatkowych o identyfikację w systemie VIES. Taki wniosek może przesłać na piśmie, faksem lub telefonicznie albo pocztą elektroniczną. W taki sam sposób otrzymuje potwierdzenie. Pomocniczo może też bezpośrednio sprawdzić aktywność numeru na właściwej stronie internetowej KE. Jednak, jak wynika z zastrzeżeń zawartych na tej stronie, których treść została dołączona do skargi (k. 16 akt sądowych), KE nie ponosi odpowiedzialności za informacje uzyskane za jej pośrednictwem. Zaznacza, że celem strony internetowej jest minimalizacja zakłóceń spowodowanych błędami technicznymi i że między innymi informacje nie wpływają na żadne obowiązki nałożone na podatnika w związku z dokonywaniem dostaw wewnątrzwspólnotowych. Wystawiając kwestionowane faktury Strona nie wywiązała się ze swoich obowiązków, ponieważ nie ustaliła, czy w danej dacie numery były jeszcze aktywne. Ustalenie, że numer jest aktywny na początku miesiąca rozliczeniowego - w tej sprawie nawet tego nie uczyniono - lub po jego upływie, jest niewystarczające do uznania, że do każdej dostawy wewnątrzwspólnotowej w tym miesiącu może ten numer być przypisany. Nabywca może z jednej strony stracić, a z drugiej zyskać status podatnika VAT-UE w każdym dniu miesiąca, dlatego podatnik działając we własny interesie winien ustalać ważność numeru kontrahenta przy każdej dostawie. Poza tym, jak wynika z informacji zawartej na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, na co zwrócono uwagę w skardze, podawany numer jest ważny w danym momencie.”
Charakter pomocniczy strony Komisji Europejskiej wskazano również w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 czerwca 2010 r., nr IPPP3/443-254/10-2/KG/SM, argumentując, iż „z faktu, że podatnik nie występuje w bazie VIES nie można wnioskować, że nie jest on podatnikiem, co wiązało by się z innym sposobem określenia miejsca świadczenia usług i zobowiązaniem do rozliczenia podatku od towarów i usług przez świadczącego tę usługę. W tym przypadku należy dopuścić dotychczasowy tryb postępowania Spółki, tj. uzyskanie numeru VAT nabywcy drogą korespondencji elektronicznej lub telefonicznie oraz - w przypadku braku rejestracji dla celów tego podatku - także oświadczenie nabywcy o prowadzeniu działalności gospodarczej.”
Pisarek Anna
Outsourcing Rachunkowości - Grant Thornton