Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów importowanych z Chin - rozliczenie VAT

RADA

W celu ustalenia wysokości podstawy opodatkowania VAT w złotych należy zastosować kurs z pierwszego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego. W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) polegającego na przemieszczeniu towarów należących do tego samego podatnika z kraju członkowskiego UE do Polski obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym towary znalazły się w Polsce. Natomiast w informacji podsumowującej, wskazując kontrahenta, należy podać dane agencji celnej, która dokonała odprawy celnej.

Zobacz: Utrata przytomności - plansza pierwszej pomocy

UZASADNIENIE

W sytuacji przedstawionej w pytaniu spółka z o.o. sprowadziła towar na terytorium Niemiec, czyli na terytorium Unii Europejskiej, w efekcie doszło do importu towarów. Z racji tego, że import towarów zgodnie z zasadą terytorialności podlega opodatkowaniu VAT na terytorium tego państwa UE, na którym ma on miejsce, VAT należało rozpoznać w Niemczech, a nie w Polsce, czego w imieniu spółki dokonała agencja celna.

W związku z tym, że towary wcześniej zaimportowane na terytorium Niemiec służą działalności gospodarczej prowadzonej przez Państwa spółkę, ich przemieszczenie należy uznać ze wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, które potocznie określa się jako beztransakcyjne WNT, ponieważ występuje tu tylko jeden podmiot, a nie dwóch podatników, jak to zazwyczaj ma miejsce. Obowiązek rozliczenia WNT wynika z art. 11 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przypisem podatnik podatku od wartości dodanej ma obowiązek rozliczyć w Polsce WNT, gdy przemieszcza towary należące do niego z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium Polski, jeżeli towary te zostały przez niego na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i mają one służyć działalności gospodarczej podatnika (art. 11 ust. 1 ustawy o VAT).

Za podatnika podatku od wartości dodanej uważany jest również polski podatnik VAT, który był zobowiązany do zapłaty VAT od importu towarów w innym kraju UE, nawet gdy nie zarejestrował się tam jako podatnik VAT.

Rozliczenie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów importowanych

W takim przypadku podatnik dysponuje zazwyczaj tylko fakturą od sprzedawcy, gdyż sam sobie nie wystawia faktury. Jak zatem ma ustalić podstawę opodatkowania WNT?

1. Ustalenie podstawy opodatkowania

Podstawą opodatkowania jest cena nabycia, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia tych towarów, określone w momencie nabycia tych towarów (art. 31 ust. 5 ustawy o VAT). Podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności związane z nabyciem tych towarów oraz wydatki dodatkowe, takie jak transport i ubezpieczenie, gdy są pobierane przez dostawcę towarów. Powstaje pytanie, jak należy rozumieć w tym przypadku zwrot „pobierane przez dostawcę”? Czy chodzi tutaj o opłaty pobierane przez dostawcę, od którego został kupiony towar, czy o opłaty ponoszone przez podatnika przemieszczającego towar. Zdaniem organów podatkowych pierwsze stanowisko jest prawidłowe.

Jak czytamy w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 lipca 2011 r. (nr ILPP4/443-292/11-2/PG):

(...) podstawą opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów jest kwota wynikająca z faktury od kontrahenta z Chin powiększona o wartość zapłaconego na terytorium Niemiec cła, bez uwzględniania wartości transportu i kosztów odprawy, ponieważ wydatki te nie są pobierane od Zainteresowanego przez dostawcę towaru.

Jeśli kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Z przepisu tego wynika, że istotne dla wskazania prawidłowego kursu przeliczeniowego jest ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego.

2. Ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego

W przypadku towarowych transakcji wewnątrzwspólnotowych zasada powstawania obowiązku podatkowego jest określona w art. 20 ust. 5 ustawy o VAT. Zasada ta ma odpowiednie zastosowanie również w przypadku beztransakcyjnego przemieszczenia towarów, z jakim mamy do czynienia w omawianym przypadku. Z regulacji tych wynika, że w przypadku WNT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia.

Moment powstania obowiązku podatkowego jest uzależniony od chwili, w której podatnik podatku od wartości dodanej wystawia fakturę dokumentującą dostawę będącą przedmiotem WNT. W związku z tym, że przemieszczenie towarów z Niemiec do Polski nie odbywa się w oparciu o taką fakturę, reguła ta nie ma zastosowania w przypadku beztransakcyjnego WNT.

Wystawienie faktury przez chińskiego kontrahenta nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia również z tego powodu, że nie jest on podatnikiem podatku od wartości dodanej. Zgodnie z art. 2 pkt 11 ustawy o VAT podatkiem od wartości dodanej jest podatek nakładany na terytorium państwa członkowskiego, z wyjątkiem podatku od towarów i usług nakładanego ustawą o VAT. W związku z tym, że Chiny nie są państwem członkowskim UE, chiński kontrahent nie jest podatnikiem podatku od wartości dodanej.

Dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego w WNT istotna (oprócz wystawienia faktury) jest również chwila dokonania dostawy towarów. Jednak w związku z tym, że w beztransakcyjnym WNT dostawa nie jest dokonywana, gdyż nie ma sprzedawcy ani nabywcy, również ta część przepisu art. 20 ust. 5 ustawy o VAT nie będzie miała zastosowania.

Brak przepisu w ustawie o VAT nie przesądza jednak o tym, że w ogóle nie będzie możliwe wskazanie momentu, w którym powstaje obowiązek podatkowy. Warto bowiem pamiętać, że ustawa o VAT jest środkiem implementującym, wcielającym do polskiego porządku prawnego dyrektywę w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE panuje ugruntowany pogląd, zgodnie z którym jeśli państwo członkowskie nie implementowało danego zapisu dyrektywy lub dokonało implementacji w sposób sprzeczny z dyrektywą, to zastosowanie znajduje przepis dyrektywy.

Z art. 69 ust. 1 dyrektywy wynika, że w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów VAT staje się wymagalny 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Natomiast zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a VAT staje się wymagalny w momencie dostarczenia towarów lub wykonania usług (art. 63 dyrektywy).

Oznacza to, że w przypadku beztransakcyjnego WNT dla określenia powstania obowiązku podatkowego znaczenie ma okoliczność dostarczenia towarów. W tym przypadku za dostarczenie towarów należy uznać faktyczne przemieszczenie towarów na terytorium Polski, czyli tam, gdzie podatnik ma siedzibę działalności gospodarczej.

PRZYKŁAD

20 maja br. polska spółka przetransportowała do Polski z Niemiec importowane tam towary. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstanie 15 czerwca 2013 r. w sobotę, a średni kurs NBP należy zastosować z 14 czerwca 2013 r.

3. Rozliczenie w deklaracji

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów wykazuje się w deklaracji VAT-7 po stronie zarówno sprzedaży, jak i zakupów (gdy zakup dotyczy sprzedaży opodatkowanej). W wersji 14 deklaracji należy wypełnić poz. 23 i 24, jeśli chodzi o sprzedaż. Jeśli zaś chodzi o zakupy, to w przypadku gdy przemieszczone towary stanowią środki trwałe, należy wypełnić poz. 39 i 40, natomiast w pozostałych wypadkach poz. 41 i 42.

Ponadto WNT podlega wykazaniu w informacji podsumowującej VAT-UE (art. 100 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT). Należy w niej podać właściwy numer kontrahenta nadany w państwie członkowskim, z którego jest dokonywane wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, oraz kod kraju, z którego jest ono dokonywane. W przypadku przemieszczenia towarów z Niemiec do Polski występuje tylko jeden podmiot, tak więc niemożliwe jest podanie danych sprzedawcy, gdyż on nie istnieje. W związku z tym w praktyce organy podatkowe dopuszczają podawanie danych agencji celnej, która dokonała odprawy celnej (por. interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 10 lipca 2009 r., nr IBPP2/443-321/09/LŻ, interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 6 listopada 2012 r., nr ILPP4/443-333/12-4/EWW).

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 9 ust. 1 i 2, art. 11 ust. 1, art. 20 ust. 5, art. 31a ust. 1, art. 100 ust. 1 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 35

• art. 63, art. 69 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - Dz. Urz. UE L 347/1; ost.zm. Dz. Urz. UE L z 2010 r. Nr 72, poz. 1

Jakub Rychlik

prawnik, doradca podatkowy, autor licznych publikacji