rada
Rolnik ryczałtowy po rezygnacji ze zwolnienia z VAT rozlicza VAT na takich samych zasadach jak inni podatnicy VAT czynni. Sam fakt sfinansowania środka trwałego z otrzymanej dotacji nie powoduje obowiązku ustalania proporcji odliczenia VAT. Otrzymanie dotacji nie wpływa na prawo do odliczenia VAT naliczonego. Rolnik posiadający status czynnego podatnika VAT ma prawo do odliczenia VAT naliczonego od tego zakupu na zasadach ogólnych. Odliczenie podatku będzie możliwe w całości, pod warunkiem że zakupiony kombajn będzie wykorzystywany w prowadzonej działalności podlegającej opodatkowaniu VAT.
uzasadnienie
Podatnikowi VAT przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego w zakresie, w jakim nabyte towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Jest to podstawowa zasada odliczenia VAT od ponoszonych wydatków w prowadzonej działalności gospodarczej. O prawie do odliczenia VAT decydują zatem dwa podstawowe elementy:
l podatnik dokonujący odliczenia musi być zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
l musi istnieć związek dokonanego zakupu z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT.
W przedstawionej sytuacji oba z wymienionych warunków zostaną spełnione. Po pierwsze, rolnik ryczałtowy będzie posiadał status czynnego podatnika VAT, co oznacza, że odlicza VAT na zasadach ogólnych (rolnik nie musi posiadać statusu czynnego podatnika VAT w chwili zakupu, ale w celu realizacji prawa do odliczenia VAT musi mieć status takiego podatnika - por. Interpretacje urzędowe z Mk nr 4/2007). Po drugie, dokonując wyłącznie sprzedaży opodatkowanej stawką 3%, uprawniony jest do odliczenia podatku od nabycia kombajnu w całości. Nie ma w tym przypadku konieczności stosowania wskaźnika struktury sprzedaży na podstawie przepisu art. 90 i 91 ustawy o VAT. Sam fakt sfinansowania zakupu z dotacji nie powoduje obowiązku stosowania wskaźnika struktury sprzedaży przy odliczeniu VAT.
Przepisy ustawy nie uzależniają prawa do odliczenia podatku od źródła finansowania dokonywanych zakupów (np. ze środków dotacji UE). Otrzymana dotacja nie jest również traktowana jako czynność nieuprawniająca do odliczenia VAT, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT. Przypomnijmy, że przepis ten nakazuje podatnikom częściowe odliczanie podatku naliczonego, gdy wykonują czynności dające prawo do odliczenia i niedające takiego prawa. Należy zatem stwierdzić, że obowiązek stosowania częściowego (proporcjonalnego) odliczenia VAT rolnik miałby tylko wtedy, gdyby wykonywał jednocześnie czynności opodatkowane (tj. sprzedaż uprawniającą do odliczenia VAT) oraz czynności zwolnione z opodatkowania (nieuprawniające do odliczenia VAT). Oczywiście pod warunkiem, że jednocześnie nie mógłby bezpośrednio wyodrębnić kwot podatku naliczonego i przypisać do obu rodzaju tych czynności (art. 90 ust. 2 ustawy). Taka sytuacja nie ma jednak miejsca w przedstawionej sytuacji. Rolnik wykonuje bowiem wyłącznie czynności opodatkowane dające mu prawo do odliczenia VAT naliczonego.
W opisanym przypadku nie występuje również zakaz odliczania VAT naliczonego wynikający z art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem nie można odliczać VAT od wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w myśl przepisów o podatku dochodowym (z wyjątkiem przypadku, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego).
Otrzymanie dotacji jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym. Jednocześnie wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane ze środków unijnych (dotacji) nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. W takiej sytuacji ma zastosowanie wspomniany wyżej wyjątek i nie ma zastosowania ograniczenie odliczenia VAT naliczonego.
Podsumowując, podatek naliczony od zakupów sfinansowanych ze środków unijnych podlega odliczeniu w takim zakresie, w jakim zakupiony środek trwały (kombajn) będzie wykorzystywany przez czynnego podatnika VAT w działalności opodatkowanej. Ze względu na fakt, że rolnik będzie wykonywał wyłącznie czynności opodatkowane VAT (stawką VAT 3%), przysługuje mu prawo do odliczenia podatku VAT w całości.
Podstawa prawna
l art. 86 ust. 1 i 2, art. 88 ust. 1 pkt 2, art. 90 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
Mariusz Darecki
ekspert w zakresie VAT