RADA
Nie, czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu. Nieodpłatne przekazanie towarów związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi towarami, w całości lub w części, podlega opodatkowaniu VAT. Nie ma w tym momencie znaczenia, że jest to przekazanie związane z prowadzonym przedsiębiorstwem. Przy nieodpłatnym przekazaniu towarów podstawowe znaczenie ma to, czy podatnik miał prawo do całkowitego bądź częściowego odliczenia podatku naliczonego związanego z przekazanymi towarami. W takim tonie ukształtowały się zarówno linia orzecznictwa sądowego, jak i stanowisko organów podatkowych.
UZASADNIENIE
Z treści pytania wynika, że firma nieodpłatnie przekazuje towary podczas akcji promocyjnych swoim potencjalnym klientom. Podatek naliczony związany z tymi towarami został przez firmę odliczony. Ponadto czynność nieodpłatnego przekazania ewidentnie jest związana z prowadzonym przez firmę przedsiębiorstwem. Ma bowiem na celu pozyskanie kolejnych kontrahentów.
Aby odpowiedzieć na pytanie, kiedy nieodpłatne przekazanie podlega opodatkowaniu VAT, należy poznać treść art. 5 i art. 7 ustawy o VAT. Te dwa przepisy w rozpatrywanym przypadku będą miały decydujące znaczenie.
I tak, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytoriom kraju. Przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:
l przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
l wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny,
- jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.
Przepisu tego nie stosuje się do przekazywanych drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek. Z treści pytania wynika, że nie mamy do czynienie z tego rodzaju towarami.
Ważne!
Nieodpłatna dostawa towarów na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością podlega opodatkowaniu, w przypadku gdy podatnikowi przysługiwało odliczenie VAT w jakiejkolwiek części od przekazanych towarów.
Czynności, które są przedmiotem zapytania Czytelnika, a więc nieodpłatne przekazanie towarów na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, również są uważane za dostawę towarów. Jednakże nieodpłatne czynności tylko wówczas są uznawane za odpłatną dostawę towarów, jeśli podatnikowi przysługiwało przy ich nabyciu prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego.
Ponieważ ten warunek w sytuacji Czytelnika jest spełniony, dojdzie do opodatkowania tej nieodpłatnej dostawy towarów.
Jak wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w piśmie z 15 czerwca 2007 r. nr 1401/PH-II/4407/14-12/07/MZ: „jeśli podatnik odliczył podatek naliczony przy nabyciu towarów, to ich nieodpłatne przekazanie - gdyby było nieopodatkowane - w istocie stanowiłoby nabycie bez opodatkowania. Stoi to w sprzeczności z zasadą powszechności oraz neutralności opodatkowania. Jeśli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku, to nieodpłatne przekazanie tego towaru pozostaje neutralne podatkowo, gdyż podatnik już raz został obciążony faktycznym kosztem podatku (w tej części wystąpił więc jako konsument, a nie jako podatnik VAT). Nie ma tutaj znaczenia, czy podatnik odliczył podatek, czy też nie, istotne jest jedynie, czy mu to prawo przysługiwało. Uznać ponadto trzeba, że dotyczyć to będzie zarówno przypadków, gdy podatnikowi przysługiwało prawo odliczenia pełnego, jak i częściowego”.
Ponadto należy zwrócić jeszcze uwagę na przepisy Dyrektywy. Z treści art. 16 Dyrektywy 2006/112/WE Rady Unii Europejskiej z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej wynika, że wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do jego celów prywatnych lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie, lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od powyższych towarów albo ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów. Za odpłatną dostawę towarów nie uznaje się jednakże wykorzystania do celów działalności przedsiębiorstwa podatnika towarów stanowiących prezenty o niskiej wartości i próbki.
Z przepisu tego wynika zatem, iż za dostawę towarów uważa się zarówno nieodpłatne zbycie towarów do celów innych niż prowadzona działalności gospodarcza, jak i do celów tej działalności.
Ważne!
Za dostawę towarów uważa się zarówno nieodpłatne przekazanie (zbycie) towarów do celów innych niż prowadzona działalności gospodarcza, jak i do celów tej działalności, z wyjątkiem sytuacji gdy przedmiotem przekazania są prezenty o niskiej wartości i próbki.
Takie stanowisko reprezentują również sądy. Z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z Bydgoszczy z 23 listopada 2005 r., sygn. akt I SA/Bd 473/05 (publ. LEX 182822), wynika, że nieodpłatne przekazania towarów podlegają opodatkowaniu, jeśli przy nabyciu tych towarów przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia całości lub części podatku naliczonego. Ponadto czytamy w nim, iż: „zastosowanie przez podatnika towarów stanowiących część aktywów jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych jego lub jego pracowników, lub też pozbycie się ich nieodpłatnie albo, bardziej ogólnie, użycie ich do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, jeśli podatek od wartości dodanej od powyższych towarów lub ich części składowych podlegały w całości lub w części odliczeniu, będzie traktowane jako dostawa odpłatna. Jednakże jako takie nie jest traktowane przekazanie próbek towarów lub towarów stanowiących prezenty o małej wartości do celów działalności podatnika”.
W dalszej części uzasadnienia wyroku czytamy, iż: „sformułowanie zawarte w art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług ograniczyło zakres przedmiotowy czynności, które podlegają opodatkowaniu, do przekazania na cele inne niż związane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem, z pominięciem nieodpłatnych przekazań towarów na cele związane z przedsiębiorstwem. Dopiero wnioskowanie z ust. 3 art. 7 ustawy pozwala na interpretację zgodną z art. 5(6) Szóstej Dyrektywy. Ten ostatni przepis ustawy nie miałby bowiem sensu, gdyby na podstawie ust. 2 art. 7 nie podlegało opodatkowaniu nieodpłatne przekazanie towarów przez podatnika na cele prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa. Jeżeli przepis dopuszcza różną interpretację, to należy wybrać takie jego znaczenie, które zapewnia zgodność normy krajowej z normą wspólnotową”.
Czytelnik w swoim pytaniu zasugerował, że skoro przekazanie jest związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, to nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT. Prawdopodobnie oparł swoje zdanie na zasadach, jakie obowiązują przy nieodpłatnym świadczeniu usług. Przy nieodpłatnym świadczeniu usług uznaje się bowiem, że nie podlega opodatkowaniu VAT nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów, jeśli jest związane z prowadzonym przedsiębiorstwem i przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Natomiast gdyby przekazanie takie nie było związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, a odliczenie by przysługiwało - wówczas trzeba by opodatkować to nieodpłatne świadczenie usług.
Jednak takie zasady obowiązują przy nieodpłatnym świadczeniu usług, a nie przy nieodpłatnym przekazaniu towarów.
Podsumowując, należy stwierdzić, iż za opodatkowaną dostawę towarów uznaje się wszelkie przekazanie należących do podatnika towarów bez wynagrodzenia, niezależnie od tego, czy następuje one na cele prowadzonej działalności gospodarczej, czy też nie, jeżeli podatnikowi przy ich nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia VAT.
Zatem w przypadku Czytelnika dojdzie do opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów.
Czynność nieodpłatnego przekazania towarów należy udokumentować, wystawiając fakturę wewnętrzną. Nie ma konkretnego wzoru takiej faktury. Wygląda ona tak samo jak faktura VAT, z tym że jest oznaczona jako „faktura wewnętrzna VAT”.
Na fakturze należy określić podstawę opodatkowania oraz VAT. Określając podstawę opodatkowania, należy przyjąć koszt wytworzenia towaru bądź wartość netto, czyli cenę nabycia towaru. Obliczając podatek, należy zastosować stawkę właściwą dla sprzedaży tych towarów w kraju.
Obowiązek podatkowy powstanie na zasadach ogólnych. A więc w momencie wystawienia faktury wewnętrznej, nie później jednak niż w 7 dniu od dnia przekazania towaru.
Ponadto należy przypomnieć, iż przepisy dopuszczają możliwość wystawiania jednej zbiorczej faktury wewnętrznej. Zatem jeśli podatnik dokona kilku czynności przekazania nieodpłatnie towarów, wówczas może to udokumentować jedną zbiorczą fakturą wewnętrzną, która obejmie wszystkie transakcje z całego miesiąca.
Wystawiając taką wewnętrzną fakturę, trzeba jednak pamiętać o tym, że należy ją wystawić nie później niż 7 dnia od dnia zakończenia okresu rozliczeniowego.
l art. 5 ust. 1, art. 7, art. 8 ust. 1-2, art. 29 ust. 10, art. 106 ust. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
Magdalena Jabłecka
ekspert w zakresie VAT