Wydany na początku maja przez Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Rozwoju list ostrzegawczy jest skierowany do wszystkich podatników VAT, którzy uczestniczą w obrocie olejem rzepakowym. Choć resorty deklarują, że ma on charakter wyłącznie informacyjny, co oznacza, że nie jest źródłem praw i obowiązków, to jednak, w razie stwierdzenia przez organy niezastosowania się do tych pouczeń w zakresie zachowania ostrożności, nieświadomy niczego podatnik może zostać uznany za współdziałającego z oszustami.
Charakterystyczną cechą takiego wyłudzenia VAT jest wykorzystanie w łańcuchu transakcji podmiotu pełniącego rolę tzw. znikającego podatnika. Podmiot taki nie odprowadza należnego podatku do budżetu, a jednocześnie tworzy formalne podstawy do żądania jego zwrotu na dalszym etapie. Świadomie lub w sposób niezamierzony mogą uczestniczyć w tym łańcuchu obrotu także prawidłowo działający przedsiębiorcy.
Uszczelnienie poboru VAT w obrocie paliwami od 1 sierpnia 2016 r.
Charakterystyczne, najczęściej powtarzające się cechy transakcji wykorzystywanych w procederze oszustwa (pojedyncze cechy z poniższego wykazu nie muszą automatycznie stanowić przejawu oszustwa):
- dostawcą jest nowo powstała firma, z najniższym kapitałem zakładowym, a jej właścicielem lub reprezentantem jest osoba młoda lub w wieku 50-60 lat, bez doświadczenia w branży;
- podmiot, szczególnie przy dużej skali działalności, zgłasza siedzibę firmy pod adresem, pod którym brak jest oznak prowadzenia działalności gospodarczej (tzw. wirtualne biuro), nie posiada zaplecza technicznego niezbędnego do prowadzenia tego rodzaju działalności;
- dostawcy i odbiorcy w łańcuchu dostaw często zmieniają się bez żadnego ekonomicznego uzasadnienia (pojawiają się nowe firmy, ponownie uruchamiane są przedsiębiorstwa po zmianach udziałowców);
- dostawca nie dąży do zawarcia kontraktu handlowego przewidującego dłuższą współpracę;
- organizatorzy procederu, bez wyraźnego powodu, wskazują od kogo towar można/trzeba kupić albo komu można/należy sprzedać;
- brak kosztów transportu na poszczególnych etapach dostaw; zazwyczaj towar jest transportowany bezpośrednio do podmiotu z UE z pominięciem poszczególnych pośredników;
- stosunkowo krótkie terminy płatności, biorąc pod uwagę rozmiar transakcji; odwrócony łańcuch płatności - ostatni podmiot w łańcuchu finansuje cały zakup poprzez wpłaty zaliczek;
- podmioty oferujące sprzedaż oleju rzepakowego często nie zatrudniają pracowników – jedynym reprezentantem i zarazem pracownikiem jest prezes zarządu;
- osoba oferująca sprzedaż oleju rzepakowego reprezentuje kilka różnych podmiotów, nie będąc pracownikiem żadnej z tych firm;
- nieuzasadniona, duża liczba podmiotów biorących udział w obrocie (w normalnych warunkach rynek dąży do wyeliminowania zbędnych pośredników w obrocie, aby uzyskać jak najwyższą marżę, natomiast w oszustwie podatkowym łańcuch obrotu jest nienaturalnie długi);
- podmioty, do których deklarowane są dostawy wewnątrzwspólnotowe (WDT), zakładane są głównie na terenie Czech i Słowacji przez polskich obywateli, a po krótkim okresie odsprzedawane są obcokrajowcom (Ukraińcom, Serbom itp.), którzy nie mają wiedzy o przeprowadzanych transakcjach, nie posiadają również dokumentów z nimi związanych;
- marże na transakcjach są stosunkowo niskie dla większości firm w łańcuchu i często stanowią stałe kwoty, a negocjacje cenowe z reguły nie mają miejsca;
- zachodzi szybka wymiana handlowa, towary są odsprzedawane natychmiastowo kolejnym podmiotom bez magazynowania;
- podmiot oferujący sprzedaż oleju rzepakowego wykazuje na fakturze olej techniczny opodatkowany podstawową stawką VAT - 23%, podczas gdy faktycznie przedmiotem sprzedaży jest olej jadalny objęty obniżoną stawką -5%;
- duża częstotliwość transakcji – transakcje są zawierane w formie elektronicznej (Skype, e-mail), co powoduje szybką zmianę kolejnych nabywców;
- metoda płatności – zaangażowane są duże kwoty, płatności są dokonywane gotówką lub przelewami bankowymi w tym samym banku, pieniądze znajdują się na kontach krótko;
- brak ubezpieczenia towarów, mimo ich dużej wartości;
- firmy uczestniczące w oszustwie nie zgłaszają wszystkich posiadanych rachunków bankowych związanych z działalnością.
Polecamy: Jakie prawa i obowiązki ma podatnik występujący o zwrot nadwyżki VAT
W przypadku zetknięcia się z opisanym procederem resorty proszą o niezwłoczne informowanie służb kontroli skarbowej o próbach uwikłania przedsiębiorcy w oszukańczy proceder.
Autor: A. Jeleńska
Praktyczne publikacje dla przedsiębiorców, księgowych, doradców podatkowych i kandydatów na doradców podatkowych.