Czy należy opodatkować takie czynności nieodpłatnego przekazania? Dotychczas tego nie robiliśmy. Inne spółki naszej branży postępują różnie. Jedni je opodatkowują, inni nie. Przekazane urządzenia nadal pozostają naszą własnością. Proszę o wskazanie prawidłowego sposobu postępowania. Czy są wyroki polskich sądów, na które moglibyśmy się powołać, broniąc się przed urzędem skarbowym?
RADA
Postępują Państwo prawidłowo. Nieodpłatne udostępnianie zleceniobiorcy maszyn, przy użyciu których wykonuje on dla spółki prace zlecone, nie jest czynnością opodatkowaną VAT. Stanowi element współpracy. Nie mamy wtedy do czynienia z odrębną transakcją. Stanowisko takie zajmują również polskie sądy administracyjne. Wypowiedział się w ten sposób także NSA w wyroku z 23 kwietnia 2008 r. (sygn. akt I FSK 1788/07).
UZASADNIENIE
Z pytania wynika, że przedmiotem opisanej transakcji jest nieodpłatne przekazanie w używanie maszyn budowlanych. Tymczasowym użytkownikiem jest zleceniobiorca. Wykorzystuje on maszyny do świadczenia usług na rzecz spółki, tj. zleceniodawcy. Jest to jeden z warunków umowy zawartej pomiędzy stronami.
Jest to typowa umowa tzw. toolingowa. Nie dochodzi tutaj do odpłatnego świadczenia usług, które podlega VAT. Mamy bowiem do czynienia z nieodpłatnym przekazaniem maszyn, od którego spółka nie musi płacić VAT. Nie ma tutaj odrębnej transakcji, tylko czynność wynikająca z umowy. Nie jest to więc żadna dodatkowa transakcja. Tego rodzaju wzajemne świadczenie, jako element współpracy pomiędzy podmiotami, nie wypełnia definicji świadczenia usług wynikającej z przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
DEFINICJA
Umowa toolingowa zakłada m.in. udostępnienie kontrahentowi urządzeń wykorzystywanych przez niego w ramach wspólnego przedsięwzięcia, gdzie jedna ze stron zobowiązuje się do udostępnienia (bez przenoszenia prawa własności) drugiej stronie określonych środków, które mają być wykorzystane przez tę drugą stronę do wykonywania uzgodnionych działań na rzecz strony udostępniającej te środki.
Obie strony takiej umowy dwustronnie zobowiązującej odnoszą korzyści - dający sprzęt zobowiązuje się m.in. do jego przekazania zleceniobiorcy, zleceniobiorca zaś - do świadczenia określonych usług na rzecz zleceniodawcy.
Zleceniobiorca ma jednak ograniczoną możliwość korzystania z urządzeń. Używa ich bowiem wyłącznie w celu świadczenia usług na rzecz zleceniodawcy.
Stanowisko takie potwierdzają również polskie sądy administracyjne. Najnowszy, bo z 23 kwietnia 2008 r., wyrok w tym zakresie wydał NSA (I FSK 1788/07). Ze stanu faktycznego przedstawionego w wyroku wynikało, że podatnik nabył specjalistyczne maszyny i urządzenia. Następnie przekazywał je nieodpłatnie wykonawcom. Wykonawcy wykorzystywali je do produkcji i montażu określonych wyrobów dla podatnika. Podobnie jak w sytuacji Czytelnika, od czynności nieodpłatnego przekazania maszyn podatnik nie odprowadził VAT. Uważał bowiem, że nie są to czynności opodatkowane tym podatkiem.
Organ podatkowy uznał to za nieprawidłowe. Wszczął wobec niego postępowanie. Uznał, że czynności do jakich doszło pomiędzy podatnikiem a wykonawcą spełniają definicje wzajemnego świadczenie usług. Zdaniem organu podatkowego przekazywanie urządzeń było świadczeniem usług związanym z określonym zachowaniem kontrahentów i powinno podlegać VAT.
Podatnik nie zgodził się z argumentacją organu podatkowego Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. WSA przekazał sprawę do NSA. Dopiero NSA przyznał ostatecznie rację podatnikowi. Uznał, że udostępnienie urządzeń i maszyn w celu dokonania określonych działań i wytwarzania produktów nie jest odrębnym świadczeniem. Jest to element świadczenia kooperanta. Nie należy zatem rozpatrywać go jako odrębnego tytułu do opodatkowania. Nie jest to bowiem czynność określona w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.
WAŻNE!
Udostępnienie urządzeń i maszyn w celu dokonania określonych działań i wytwarzania produktów nie jest odrębnym świadczeniem. Jest to element świadczenia kooperanta. Nie podlega VAT.
Nie jest to jedyny wyrok polskiego sądu, w którym przyznaje się rację podatnikowi. Większość organów podatkowych również podziela to stanowisko.
Takie samo stanowisko przedstawił Naczelnik Urzędu Skarbowego w Białymstoku w piśmie z 17 sierpnia 2005 r. nr RO-XV/443/VAT-428/53/RF/05. Naczelnik stwierdził w nim, że: „Nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jak odpłatne świadczenie usług. Ponadto celem nieodpłatnego przekazania urządzeń jest zwiększenie obrotów ze sprzedaży towarów, zatem występuje ścisły związek z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą w zakresie hurtowej sprzedaży mięsa i wędlin.
Oznacza to, iż oddania urządzeń AGD do nieodpłatnego korzystania nie można traktować jako odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 cytowanej ustawy podatkowej.
W związku z powyższym przekazanie przez Spółkę kontrahentowi urządzeń AGD do nieodpłatnego korzystania nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.
Podobne stanowisko zaprezentował Naczelnik Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu w pismach z 7 grudnia 2004 r. nr III MUS- -WP/434/1506/04 oraz z 1 czerwca 2006 r. nr 1473/532/WD/423/28/06/ES.
Nie należy się zatem obawiać jakichkolwiek restrykcji ze strony organów podatkowych. Państwa postępowanie jest bowiem prawidłowe. Aczkolwiek pomiędzy samymi urzędami skarbowymi nadal zdania są podzielone. Można jednak podczas ewentualnego konfliktu z organem podatkowym powołać się na cytowany powyżej wyrok NSA. Organy podatkowe niestety nadal uznają, że wyroki są wydawane w indywidualnych sprawach i dla konkretnego stanu faktycznego, a każdy z nich jest inny. Zdarzają się jednak sytuacje, gdzie stany faktyczne są niemal takie same. Przykładem jest Państwa sytuacja. Jest ona bardzo zbliżona do stanu faktycznego z cytowanego wyroku NSA.
• art. 8 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 74, poz. 444
Ewa Michalak
ekspert w zakresie VAT