Poza powyższą preferencją podatkową wobec samochodów ciężarowych występują w polskim prawie jeszcze inne, dobrze znane choćby podatnikom VAT-u. Częstym problemem jest jednak określenie tego, które samochody mają charakter ciężarowych, a które osobowych, a co za tym idzie które z tych preferencji korzystają.
W polskim systemie prawnym istnieje co najmniej kilka definicji nazwy „samochód osobowy”, a zbiory ich desygnatów bywają częściowo rozdzielne. Czym innym jest bowiem„samochód osobowy” według art. 5a pkt 19 ustawy o PIT, czy art. 4a ust 9 ustawy o PIT , a czym innym według art. 2 pkt 40 Prawa o ruchu drogowym.
W przypadku wspomnianej nazwy Ustawodawca, korzystając z zasady autonomii prawa podatkowego, na potrzeby przepisów podatkowych, nadaje jej inne znaczenie niż w pozostałych gałęziach prawa – odstępując w tym zakresie od postulatu oznaczania tymi samymi nazwami tych samych pojęć.
Polecamy: Samochód jako środek trwały w działalności gospodarczej
Trudno w tym miejscu wyrokować, która ze wspomnianych definicji jest szersza (tj. obejmuje więcej desygnatów), jednak nawet czysto lingwistyczne ich porównanie prowadzi do wniosku o tym, iż istnieją pojazdy samochodowe spełniające tylko jedną z przywołanych definicji.
Ustawa o podatku akcyzowym (dalej AkcU) nie definiuje samodzielnie „samochodu osobowego” pomimo, że samochody takie obejmuje opodatkowaniem.
Stosownie jednak do art. 3 ust 1 tej ustawy „do celów poboru akcyzy i oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy stosuje się klasyfikację w układzie odpowiadającym Nomenklaturze Scalonej (CN) , a stosownie do art. 100 ust 4 Samochody osobowe są to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703 przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi (…).
Z wyjaśnień do taryfy celnej , wynika, że do samochodów osobowych i osobowo towarowych należy grupować te pojazdy, które charakteryzuje: obecność stałych siedzeń z wyposażeniem zabezpieczającym, dla każdej osoby (…), obecność tylnych okien wzdłuż dwubocznych paneli, obecność przesuwanych, wahadłowych lub podnoszonych drzwi z oknami na bocznych panelach lub z tyłu, brak stałego panela (przegrody) pomiędzy przestrzenią kierowcy i przednich siedzeń pasażerów a przestrzenią tylną, która może być używana do przewozu zarówno osób i towarów, obecność stałego wyposażenia wnętrza pojazdu w sposób kojarzony z częścią pojazdu dla pasażerów (np. dywaniki, wentylacja, oświetlenie , popielniczki).
Powyższe oznacza, że w polskim prawie mamy już co najmniej trzy definicje „samochodu osobowego”, a każdą z nich stosować należy na inne potrzeby, a nawet wewnątrz gałęzi prawa, jaką jest prawo podatkowe, występują różne jego definicje. Tego rodzaju chaos terminologiczny na pewno nie sprzyja spójności sytemu prawa, co jednak oznacza w praktyce dla podatnika?
Otóż sprowadzając z zagranicy samochód, który mamy zamiar wykorzystywać w działalności gospodarczej i co do którego upewniliśmy się, że jest „ciężarowy” w rozumieniu przepisów o odpowiednim dla formy prowadzenia przez nas działalności podatku dochodowym oraz że będziemy mieli prawo odliczyć VAT zawarty w cenie kupowanego paliwa (o czym najczęściej przedsiębiorcy pamiętają i co sprawdzają), to nawet pomimo zarejestrowania jako ciężarówki, nie zapomnijmy sprawdzić, czy nie jest on przypadkiem samochodem osobowym w rozumieniu Ustawy o podatku akcyzowym.
Niezłożenie deklaracji na ten podatek i jego niezapłacenie może bowiem wywołać dla nas bardzo negatywne konsekwencje.
Krzysztof Józefaciuk, prawnik w Kancelarii Smaga Jaroszyński sp.j.