Warto przypomnieć, iż w powyższym wyroku Trybunał uznał wymóg sformułowany w art. 29 ust. 4a ustawy o VAT za zgodny z prawem wspólnotowym, jednocześnie jednak wskazując, iż nie można odmówić podatnikom prawa do obniżenia podstawy opodatkowania, jeżeli uzyskanie potwierdzenia odbioru faktury korygującej w rozsądnym terminie jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione.
Aby móc skorzystać z prawa do obniżenia obrotu podlegającego opodatkowaniu, podatnik musi wykazać, że okoliczność powodująca obniżenie obrotu rzeczywiście miała miejsce i dochował należytej staranności w celu upewnienia się, że kontrahent zapoznał się z treścią faktury korygującej i jest w jej posiadaniu.
Kiedy można obniżyć podatek należny bez potwierdzenia odbioru faktury korygującej?
Jednym z pierwszych wyroków zapadłych w oparciu o tezy wyrażone przez Trybunał był wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. W wyroku z 8 marca br. (sygn. I SA/Wr 146/11) skład orzekający stwierdził, że podatnik może obniżyć podatek należny nawet w przypadku braku posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez kontrahenta, jeżeli podjął próbę uzyskania takiego potwierdzenia dochowując przy tym należytej staranności.
Po spełnieniu przesłanek, organ podatkowy nie może odmówić podatnikowi prawa do uwzględnienia faktury korygującej w składanej deklaracji podatkowej dla rozliczenia VAT, w tym obniżenia podatku należnego, w rozliczeniu za okres, w którym wystawił korektę.
Wystawienie faktury korygującej a prawo do obniżenia VAT
Potwierdzenie odbioru faktury korygującej – czy jest niezbędne do odliczenia VAT?
Sąd dodał, że rolą organu podatkowego jest określenie sposobu, w jaki podatnik powinien wykazać, że podjął racjonalne kroki w celu uzyskania potwierdzenia odbioru faktury przez nabywcę, które między innymi mogą przybrać postać wysłania faktury korygującej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, posiadania kopii faktury korygującej podpisanej przez kontrahenta, wysłania faktury korygującej pocztą elektroniczną z opcją potwierdzenia odbioru lub odczytu e-maila czy też wysłania pisma przypominającego o wysłaniu potwierdzenia kierowanego do odbiorcy faktury.
Warszawski Sąd Administracyjny w wyroku z 10 marca br. (sygn. III SA/Wa 346/12), wydał przychylne podatnikowi orzeczenie, w którym stwierdził, że nie można bezwzględnie uzależniać możliwości obniżenia obrotu podlegającego VAT od faktu otrzymania potwierdzenia odbioru korekty przez nabywcę.
Jeżeli uzyskanie takiego potwierdzenia w rozsądnym terminie jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione a wystawca faktury działał z należytą starannością, można powoływać się na inne środki dowodowe niż potwierdzenie, np. korespondencję między wystawcą a nabywcą lub zapłatę zaksięgowaną z tytułu wystawionej faktury.
Nie zawsze korzystnie
Pojawił się również wyrok mniej korzystny dla podatników. WSA w Warszawie w orzeczeniu z 4 kwietnia br. (sygn. III SA/Wa 458/12) wskazał, że nie każda uciążliwość związana z otrzymaniem potwierdzenia odbioru faktury korygującej pozwala na obniżenie obrotu, ponieważ przesłanki niemożliwości i nadmiernego utrudnienia należy interpretować wąsko.
Zdaniem Sądu, skarżąca spółka nie dochowała należytej staranności przy próbie otrzymania potwierdzenia faktur korygujących i tym samym nie jest uprawniona do obniżenia związanego z nimi podatku należnego.
Wspomniany wyrok Trybunału i wydane na jego kanwie orzeczenia sądów administracyjnych mogą potencjalnie pozwolić wielu podmiotom na odzyskanie nienależnie zapłaconego podatku VAT, zarówno w odniesieniu do faktur korygujących wystawionych w bieżących okresach jak również w przeszłych latach.
Szanse na uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia będą zależały przy tym od indywidualnych okoliczności danego podatnika.
Rafał Kacprowski - konsultant w Zespole ds. Podatków Pośrednich działu prawno-podatkowego PwC